دەستپێک / پەڕە نەگۆڕەکان / هۆكارە كانی زیاد بوونی ئیمان .
ئیمان
ئیمان

هۆكارە كانی زیاد بوونی ئیمان .

پێشه كى

إن الحمد لله نحمده و نستعينه ونستغفره و نعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له ومن يضلل فلا هادي له.

وأشهد أن لا اله الا الله وحده لاشريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله .

( يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون )ال عمران: ١٠٢

( يا أيها الناس اتقوا ربكم الذي خلقكم من نفس واحدة وخلق منها زوجها وبث منهما رجالا كثيرا ونساء واتقوا الله الذي تساءلون به والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا ) النساء: ١

( يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وقولوا قولا سديدا {} يصلح لكم أعمالكم ويغفر لكم ذنوبكم ومن يطع الله ورسوله فقد فاز فوزا عظيما )الأحزاب: ٧٠ – ٧١

أمابعد…

فإن أصدقالحديث كتاب الله وخير الهدي هدي محمد (صلی الله علیه وسلم) وشر الأمور محدثاتهاوكل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة وكل ضلالة في النار

له دواى سوپاس و ستايش بۆ خوداى په روه ردگار وه درودوو سەلام لەسه ر پێشەواى خۆشەويستمان محمد (صلی الله علیه وسلم) دەمەوێت باسێك لەئيمان و وەهەندێك لەو هۆكارانه بكەم كه دەبن بەهۆى زياد بوونى ئيمان و بيروباوه ڕى موسوڵمان. به ڕاستى له م سه رده مه ى ئێمه تيايداين لاوازبونى ئيمان له لاى موسڵمانان زۆر به دى ده كرێت وه ڕوون و ئاشكرايه . زۆر له موسوڵمانان ده ڵێن ئێمه هه ست به دڵ ره قى ده كه ين ، وه چێژ له خۆشى عيباده ته كان ناكه ين ، وه هه ست به ئيمان لاوازى ده كه ين ، وه خوێندنه وه ى قورئان كارمان تێ ناكات ، وه زۆر به ئاسانى تووشى تاوان ده بين ،جا پێويسته موسوڵمان زۆر به په له به ئاگا بێته وه و چاره سه رى ئه م نه خۆشيه ى بكات كه لاوزى ئيمانيه تى، چونكه ئه م نه خۆشيه مه ترسى ئه وه ى لێده كه وێته وه كه خاوه نه كه ى تووشى زه ره رمه ندى دونياو قيامه ت بكات خودا بمانپارێزێت.

جا خوێنەرى بەرێز: ئەگەر دەتەوێت ڕزگاربێت له ئيمان لاوازى ئه وا ئه م مه رجانه ى خواره وه جێبه جێ بكه و كرده وه يان پێبكه به پشتيوانى خودا ده بيت به يه كێك له كه سه نزيكه كانى خودا كه پێيان دەڵێن 🙁أولياء الله).

هه روه كو خوداى په روه ردگار ده فه رموێت: ( ألا إن أولياء الله لا خوف عليهم ولا هم يحزنون {} الذين آمنوا وكانوا يتقون ) يونس: ٦٢ – ٦٣

واته : بزانن خۆشه ويستانى خودا هيچ ترس و عه زابى خوايان له سه ر نيه له داهاتوودا وه هيچ خه فه ت ناخۆن له وه ى كه له دونيا له دواى خۆيان به جێ هێشتووه يان ئه نجاميان داوه له كاره چاكه كانيان ، خۆشه ويستانى خودا ئه و كه سانه ن كه وا ئيمان دێنن و وه ته قواى خوداش ده كه ن.

جا موسڵمانى خۆشه ويست ته قوا كردنى خودا يه كێكه له هۆكاره كانى زياد بوونى ئيمان بۆيه خوداى په روه ردگارله دواى ئيمان باسى ته قواى كردوه ، چونكه ئه گه ر ئيمان ته قواى له گه ڵ نه بێت ئه وا ئيمانه كه لاواز ده بێت.

ئايا ئيمان چيه ؟

ئيمامى (أبن قيم الجوزى) (ڕه حمه تى خواى لێبێت) ده فه رمووێت : (ئيمان له ووتەو كردەوە پێك هاتووه وتەيش دوو جۆره ):

یەکەمیان (وتەى دڵ) كه بريتى يه له بيروباوەڕ .

دووەميان (وتەى زمان) كه بريتى يه له وته ى ئيسلام ، هه روه ها كرده وه ش دوو جۆره :

يه كه ميان (كردەوەى دڵ) كه پێك هاتووه له نيه ت پاكى و ئيخلاصى ، دووه ميان (كردەوەى لاشه ) واته ئه و كارانه ى كه به ئه ندامه كانى لاشه ئه نجام ده درێت) كتاب الصلاة لإبن القيم ، ص 24 هەروه ها پێشەوايانى ئەم ئوممەته زۆربەيان پێناسه كانيان له م چوار چێوه يه دا ده خولێتەوه ، كه بريتى يه له :

(الإيمان قول وعمل يزيد بطاعة وينقص بالمعصية ، والعمل جزء من الإيمان فالمؤمن مؤمن بالطاعته وعلى قدر معصيته ينقص إيمانه فالإيمان قول باللسان وإعتقاد بالقلب وعمل بالأركان ) ( أبي عبدالملك حاتم الأثري ، التمهيد في التوحيد والمنهج السديد ، ص , 19

واته : ئيمان وتەو كردەوەيه ، بەگوێ ڕايەڵى كردنى خوداو پێغەمبەرى خودا (صلی الله علیه وسلم) زياد ده كات و به تاوان كردنيش كه م ده كات ، وه كرده وه ش به شێكه له ئيمان ، وه هه موو ئيماندارێك ئيمان داره به پێى گوێڕايه ڵى كردن و هه روه ها به پێى ئه نجام دانى تاوان ئيمانه كه ى كه م ده بێت ، بۆيه ئيمان وته يه به زمان و بيروباوڕه به دڵ و كارو كرده وه شه به ئه ندامه كانى لاشه . هه روه ها بۆزياتر دڵنيابوون له وەى كه ئيمان زياد و كەم دەكات خوداى گه وره له قورئانى پيرۆزدا دەفورمووێت (نما المؤمنون الذين إذا ذكر الله وجلت قلوبهم وإذا تليت عليهم آياته زادتهم إيمانا وعلى ربهم يتوكلون ) الأنفال: ٢

واته : (ئەو ئيماندارانەى كه وا يادى خودا ده كه ن دڵيان ده له رزێ و وه ئه گه ر قورئانيشيان به سه ر دا بخوێندرێته وه ئيمانيان به خودا زياتر ده بێت و وه زياتر پشت به خوداى گه وره ده به ستن ).

وه پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم) ده فه رمووێت : ( الإيمان بضع وسبعون شعبة أعلاها لاإله إلا الله وأدناها إماطة الأذى عن الطريق والحياء شعبة من الإيمان ) ( صحيح المسلم كتاب الإيمان رقم الحديث (57)

واته : ئيمان حەفتاو ئەوه ندە بەشە بەرزەكەى (لاإله إلا الله ) يه و نزمەكەشى لادانى ئازارێكه لەسەر  ڕێگا وه شەرم به شێكه له ئيمان )

وه ئيمامى بوخاريش (ڕه حمه تى خواى لێبێت) ده فەرمووێت: (له هه زار كەسەوه من فەرموودەم  ڕيوايەت كردووه هه موويان وتويانه ئيمان بريتى يه له وتەو كردەوه , وه هەمووشيان فه رموودەناس بوونه )

هەر لەبەرئەم هۆيەشە كەهەريەكە له (موعته زيله كان و مورجيئه كان و جه همى و ئه شاعيره كان …….. هتد) ئه مانه هه موويان له بۆ ئيمان پێناسه و چوارچێوه يه كيان داناوه كه هه موويان دوورن له و پێناسه ى كه ئه هلى سوننه و جه ماعه ت له بۆ ئيمانيان داناوه .

چه ند نموونەيەك لەسەر ئيمان :

لێره دا چه ند ڕونكردنه وه يه ك بۆ زياتر تێگه يشتن له باره ى ئيمانه وه ده خه ينه ڕوو ئه وانيش :

(كرده وه ى دڵ) ئەوكرده وانەن كەبە دڵ ئه نجام دەدرێن وەكو: (نيەت پاكى ، ترسان لەخوا ، خۆش ويستنى خوا ، پشت بەستن و هانا بردن بۆخودا ………..هتد)

(كردەوەى زمان) وەكو: (زيكركردن ، خوێندنى قورئانى پيرۆز ، بانگەوازى كردن بۆئيسلام،

ئەمر كردن بەچاكه و نەهى كردن لەخراپه …………هتد)

(كردەوەى لاشه ) ئەوانيش بريتين له : (نوێژكردن ، جيهاد كردن له پێناوى خودا ، لادانى ئازار لەسەر ڕێگاى موسڵمانان ، …………هتد)

هۆكاره كانى زيادبوونى ئيمان :

1- تقوى الله عزوجل : والتقوى هي: ( إتخاذ وقاية من عذابه سبحانه وتعالى بفعل الأوامر واجتناب النواهي).

واته : تەقوا يەكێكه له هۆكارەكانى زيادبوونى ئيمان وه ته قواش , بريتى يەلەبەدەست هێنانى پارێزگاريەك له عه زابى خودا ئەم پارێزگاريەش بەدەست دێت بەكردنى فەرمانەكانى خودا وه دووركه وتنه له قەدەغه كراوەكانى .

2- النظر والتأمل في آيات الله عزوجل الكونية والشرعية:

واته : سه يركردن و بير كردنه وه له نيشانه كانى بوون و گەورەى خودا ، وه ئايه ته كانى خودا،

دوو جۆره يه كه ميان (الآيات الكونية) واته : ئه و نيشانانه ى خودا درووستى كردوون، وه كو ئاسمانه كان و زه وى و خۆر و مانگ و ئه ستێره و شاخ و دار و ڕووبار و ده رياكان وه وه غه يرى ئه مانه ش له درووست كراوه كان به ڵگه ن له سه ر بوونى خودا، سه يركردن و تێروانينيان ئيمانت زياد ده كات . هه روه كو شاعر ده ڵێت: (وفى كل شيء آية تدل على أنه واحد).

واته : له هه موو درووستكراوه كانى خودا بەڵگە هەيه خودا تەنهايه هيچ شەريك و هاوەڵى نیيه .

وه جۆرى دووه م له ئايه ته كانى خودا بريتى يه له (الآيات الشرعية)

واته : ئه و ئايه ته پيرۆزانه ى كه له ناو قورئانى پيرۆزدا هه يه ، جا هه ر كه سێك بير بكاته وه له ئايه ته كانى قورئان ئيمانى زياد ده بێت ، هه روه كو خوداى په روه رديگار ده فه رموێت: ( ذلك الكتاب لا ريب فيه هدى للمتقين ) البقرة: ٢

واته : ئه م قورئانه ڕاست و حه قه هيچ گومانى تيانيه و وه ئه م قورئانه هيدايه ته بۆ له خوا ترسان.

واته : هه ر موسوڵمانێك ئايه ته كانى قورئان بخوێنێت وه بيرى لێ بكاته وه ئه وا هيدايه ت دراوه و ئيمانى زياد ده بێت.

3- العلم بأسماء الله وصفاته: واته : زانيارى بوون به ناو سيفه ته كانى خوداى په روه ردگار كه هۆكارێكه بۆ زيادبوونى ئيمان ، ئه م جۆره زانسته وا له مرۆڤ ده كات كه وا زۆر خوداى خۆش بوێت وه زۆر بۆ لاى بگه رێته وه ، وه زۆر له هێزو ده سه ڵاتى بترسێت .

4- طلب العلم النافع المستمد من الكتاب والسنة والعمل به:

واته : گه ڕان به دواى زانستى به سوود كه ورگيرابێت له قورئان و سوننه ت ،وه كو زانستى عه قيده و مه نهه ج و ته فسيرو فه رمووده و ، وه كرده وه پێكردن به م زانسته پيرۆز و به سوودانه .

5- قراءة القران وتدبره والعمل به:

واته : خوێندنەوەى قورئانى پيرۆز وه زۆر بيركردنه وه له ماناى ووشه كانى ، وه كردەوه كردن پێى .

6- قراءه سيره النبى (صلی الله علیه وسلم) والعمل بسنته:

واته :خوێندنه وەى ژيانامەى پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) وەكردەوه كردن بەخووڕه وشت و ڕێبازەكەى .

7- الإكثار من ذكر الله تعالى على كل حال :

واته : زۆرياد كردنى خوداى پەروەردگار له هەموو كاتەكانتدا ، وه كو ووتنى:( إستغفر الله ، سبحان الله ،الحمد الله ، لا إله إلا الله ، الله أكبر ، لا حول ولا قوة إلا بالله) هەروه كو پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم)فه رموويه تى: (لا يزال لسانك رطبا بذكر الله عزوجل ) سنن إبن ماجه وصححه الألباني رحمه الله

واته : به رده وام بازمانت ته ڕبێت به ياد كردنى خواى په روه ردگار.وه پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم) له فه رمووده يه كى تردا ده فه رمووێت: كه وا زكر كردن خێرى زياتره له به خشينى زێر وزيو ،وه خێرى زياتره له وه ى كه كه سێك بچێت له جيهاد به شمشێر له ملى كافران بدات يان كافران له ملى ئه و بده ن و شه هيد بێت .

به ڵام پێويسته زكر كردن به دڵ و زمان بكريَت و كه سه كه ماناى ئه و وشانه بزانێت كه ده يڵێت .

8- مجالسة أولياء الصالحين:

واته : دانيشتن له گه ڵ ئه و كه سانه ى كه له خوا نزيكن و پياو چاكن ، چونكه دانيشتن له لاى ئه م جۆره كه سانه خودا دێنێته وه يادى ، وه دڵى مرۆڤ نه رم ده كات و ئيمانى زياد ده كات هه روه كو لە فەرموودەيەكى ڕاستدا هاتووه كه ئەمەش دەقەکەیەتى :

(وقد كان الصحابة رضي الله عنهم يقول بعضهم لبعض) : (إجلس بنا نؤمن الساعة) قال الشيخ ألالبانى (رحمه الله) إسناده صحيح على شرط الشيخين.

واته : (هاوه ڵانى پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) هەندێكيان بەهەندێكيان دەووت : وەر بابەیەکەوە دابنيشين و سه عاتێك ئيمانمان زياد بكه ين به باس كردنى ئايه ت و نيشانه كانى خوداى په وه ردگار ، كه بريتيه له درووست كراوه كانى خودا وه خوێندنه وه ى كه لامه كه ى خوداى په روه ردگار .

جا خوێنه رى به رێز ئه م فه رمووده يه ڕاسته وه گشت ئه و هوكارانه ى كه باسم كردن به ڵگه ن بۆرەد دانەوەى ئەو كۆمەڵه (مبتدع) و گومڕايانەى كه دەڵێن: (الإيمان لايزيد ولا ينقص)واته : ئيمان نه زياد ده بێت و نه كه ميش ده بێت ئه م كۆمه ڵه گومرايانه ش بريتين له فيرقه ى (مرجئة) . (وإنما سموا مرجئة: لأنهم أخروا العمل عن الإيمان ، وإلإرجاء : بمعنى التأخير) . واته : ئه مانه ناو نراون به (مرجئة) چونكه ئه وانه كرده وه دواده خه ن له ئيمان و ده ڵێن: كرده وه به شێك نى يه له ئيمان.

9- الدعوة إلى الله تعالى:

واته : بانگه وازى كردن بۆ لاى خوداى په روه ردگار كه بريتيه له فه رمان كردنى خه ڵكى به چاكه و وه ڕێگرى كردنى خه ڵكى له خه راپه .

10- البعد عن جميع الذنوب من الصغائر والكبائر:

واته : دوور كه وتنه وه له گشت تاوانه كان ، تاوانى بچووك بێت وه ياخود تاوانى گه وره بێت.

11- حسن الخلق:

واته : ڕه وشت جوانى هه روه كو پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) ده فه رموێت) (أكمل المؤمنين إيمناً أحسنهم خلقا) رواه الترمذي وقال حسن صحيح واته : ته واو ترين و زياترين ئيمانى يه كێك له ئێوه ئه و كه سه يه كه وا ئه خلاق و خوڕوشتى له هه مووتان جوانتر بێت , واته : ئه و كه سه ى كه خوڕه وشتى جوانى نيه ئيمانى كه متره له و كه سه ى كه خوڕه وشتى جوانه .

12- إفشاء السلام :

بڵاوكردنه وه ى سه لام له ناو موسوڵمانان ، هه ر كاتێك به برايه كى موسوڵمانت
گه يشتيت ئه وا سه لامى لێ بكه ، چونكه پاداشتى له سه ر وه رده گريت و پايه ت له لاى خوا به رز ده بێته وه . وه پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) له فه رمووده يه كى دا ده فه رموێت : باشترينتان ئه و كه سه يه كه له سه ره تادا سه لام له براكه ى ده كات

13- إيثار محبة الله تعالى على كل شىء ثم محبة النبي (صلی الله علیه وسلم) حتى على نفسك:

واته : پێش خستنى خۆشه ويستى خوداى گه وره به سه ر هه موو شتێك ، وه پاشان خۆشه ويستنى پێغه مبه رى خودا (صلی الله علیه وسلم) هه تا له نه فسى خۆشت خۆشتر بووێت.

14- زياره القبور:

واته : سه ردان كردنى گۆرستان و بيركردنه وه له حاڵيان كه وا ئه م مردوانه كه سانێك بوون وه كو ئێمه له ژيان دابوون ، كه چى ئێستا له ژێر خاكن و يان له خۆشين يان له ناخۆشين . بۆيه پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم) له فه رمووده يه كدا ده فه رمووێت: (كنت نهيتكم عن زيارة القبور ألا فزوروها فإنها تذكركم الاخرة) أخرجه مسلم (53/6،6/82) وأبو داود ـ أنظر أحكام الجنائز للألباني.

واته : من قه ده غه ى ئێوه م كردبوو له وه ى كه بچن بۆگۆرستان به ڵام ئێستا ڕێتان پێده ده م بڕۆن بۆ سه ر گۆڕستان چونكه چوون بۆ گۆرستان ڕۆژى دوايتان به بير دێنێته وه . كه واته به بيرهاتنه وه ى ڕۆژى دوايى هۆكاره بۆزياد بوونى ئيمان ، جا بۆيه پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) رێگه ى داوه كه بچن بۆسه ر گۆڕان هەتا وه كو ئيمانمان زياد بێت و ڕۆژى دوايمان بەبيربێنێتەوه .

له كۆتايدا خوێنەرى بەرێز: هەركاتێك ئەم هۆكارانه له خۆمان جێبه جێ نەکەین ئه وا ئيمانمان بەرەو لاواز بوون دەچێت و شەيتان و نەفسمان بەسەر زاڵدەبێت خودا بمانپارێزێت.

والحمد لله رب العالمين
وصلى الله على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين.

——

كۆكردنەوەو ئامادەكردنی: هەڵگورد مصطفی گەڵاڵەیی .

پێشنیارکراو

گرنگی ڕەفیق وهاوڕێی چاك وباش.

گرنگی ڕەفیق وهاوڕێی چاك وباش.

١ــ پیویستە ڕەفیق وهاوڕێکەت لەخوا ترس وخوا ناس بێت بێگومان لە هاوڕێیتی و خۆشەویستنی نێوان …