پەراوى ناکۆکى و دووبەرەکى یەکان (الخصومات).

حدثنا أبو الوليد: حدثنا شعبة قال: عبد الملك بن ميسرة أخبرني قال: سمعت النزال: سمعت عبد الله يقول:

سمعت رجلا قرأ آية، سمعت من النبي صلى الله عليه وسلم خلافها، فأخذت بيده، فأتيت به رسول الله صلى الله عليه وسلم، فقال: (كلاكما محسن). قال شعبة: أظنه قال: (لا تختلفوا، فإن من كان قبلكم اختلفوا فهلكوا).

عبدالله دەڵێ گوێم لە پیاوێك بوو ئایەتێكی دەخوێند كە بەشێوازێكی تر لە پەیامبەر ﷺ بیستبوو ئەوسا دەستم گرت و بردم بۆ لای پەیامبەر ﷺ ئەویش فەرمووی هەردووكتان چاك لەبەرتانە هەوڵبدەن جیاواز و ناكۆك مەبن چونكە ئەوانەی پێش ئێوە جیاوازی و ناكۆكیان تێكەوت ئیتر بەو هۆیەوە لەناوچوون

‏صحیح البخاري: 2410

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ قَزَعَةَ، حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، وَعَبْدِ الرَّحْمَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ قَالَ اسْتَبَّ رَجُلاَنِ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَرَجُلٌ مِنَ الْيَهُودِ، قَالَ الْمُسْلِمُ وَالَّذِي اصْطَفَى مُحَمَّدًا عَلَى الْعَالَمِينَ، فَقَالَ الْيَهُودِيُّ وَالَّذِي اصْطَفَى مُوسَى عَلَى الْعَالَمِينَ‏.‏ فَرَفَعَ الْمُسْلِمُ يَدَهُ عِنْدَ ذَلِكَ فَلَطَمَ وَجْهَ الْيَهُودِيِّ، فَذَهَبَ الْيَهُودِيُّ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَأَخْبَرَهُ بِمَا كَانَ مِنْ أَمْرِهِ وَأَمْرِ الْمُسْلِمِ، فَدَعَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم الْمُسْلِمَ فَسَأَلَهُ عَنْ ذَلِكَ، فَأَخْبَرَهُ فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ “‏ لاَ تُخَيِّرُونِي عَلَى مُوسَى، فَإِنَّ النَّاسَ يَصْعَقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، فَأَصْعَقُ مَعَهُمْ، فَأَكُونُ أَوَّلَ مَنْ يُفِيقُ، فَإِذَا مُوسَى بَاطِشٌ جَانِبَ الْعَرْشِ، فَلاَ أَدْرِي أَكَانَ فِيمَنْ صَعِقَ فَأَفَاقَ قَبْلِي، أَوْ كَانَ مِمَّنِ اسْتَثْنَى اللَّهُ ‏”‏‏.‏

ئەبو هریرە دەڵێ دوو كەس بوو بەشەڕە جنێویان یەكێك لە موسوڵمانان و كابرایەكی جوولەكە موسوڵمانەكە وتی سوێند بەوەی محمدی هەڵبژاردووە بەسەر هەموو جیهاندا كابرای جوولەكەش وتی سوێند بەوەی موسای هەڵبژاردووە بەسەر هەموو حیهاندا ئەوسا موسوڵمانەكە دەستی بەرز كردەوە و زلەیەكی دا لە جوولەكەكە، جوولەكەكەش چوو بۆ لای پەیامبەر ﷺ بەسەرهاتەكەی بۆ گێڕایەوە پەیامبەریش ﷺ موسوڵمانەكەی بانگ كرد و پرسیاری لێ كرد ئەویش بەسەرهاتەكەی بۆ باس كرد پەیامبەر ﷺ فەرمووی من هەڵمەبژێرن بەسەر موسادا چونكە خەڵكی لەڕۆژی دوایدا بێهۆش ئەكەون، منیش لەگەڵیان بێهۆش ئەبم من خۆم یەكەم كەس ئەبم كە بەهۆش دێمەوە سەیرەكەم موسا دەستی گرتووە بەلایەكی بارەگاوە جا نازانم داخۆ لەو كەسانە بووە كە بێهۆش كەوتووە و لەپێش منەوە بە ئاگاهاتۆتەوە یاخوود هەر بێهۆش نەكەوتووە و لەو كەسانەبوو كە خوا جیای كردوونەتەوە

‏صحیح البخاري: 2411

حَدَّثَنَا مُوسَى، حَدَّثَنَا هَمَّامٌ، عَنْ قَتَادَةَ، عَنْ أَنَسٍ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ يَهُودِيًّا، رَضَّ رَأْسَ جَارِيَةٍ بَيْنَ حَجَرَيْنِ، قِيلَ مَنْ فَعَلَ هَذَا بِكِ أَفُلاَنٌ، أَفُلاَنٌ حَتَّى سُمِّيَ الْيَهُودِيُّ فَأَوْمَتْ بِرَأْسِهَا، فَأُخِذَ الْيَهُودِيُّ فَاعْتَرَفَ، فَأَمَرَ بِهِ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم فَرُضَّ رَأْسُهُ بَيْنَ حَجَرَيْنِ‏.‏

ئەنەس دەڵێ جوولەكەیەك سەری كەنیزەكێك لە نێوانی دوو بەردا تێك دەشكێنێ پرسیار لە كەنیزەكەكە كرا كێ وای لێ كردیت ئایا فڵان كەس بوو ئایا فڵان كەس بوو تاوەكوو ناوی جوولەكەكە هێنرا ئەویش بەسەری ئاماژەی كرد كە بەڵێ ئەو بوو كابرای جوولەكە دەستگیر كرا و دانی بە تاوانەكەی نا پەیامبەریش ﷺ فەرمانی كرد كە سەری بشكێنرێت لە نێوانی دوو بەردا تۆڵەی ئەو كەنیزەكەی لێ بسێنرێت

‏صحیح البخاري: 2413

حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ، أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ شَقِيقٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ ـ رضى الله عنه ـ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏”‏ مَنْ حَلَفَ عَلَى يَمِينٍ وَهْوَ فِيهَا فَاجِرٌ لِيَقْتَطِعَ بِهَا مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَقِيَ اللَّهَ وَهْوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ ‏”‏‏.‏ قَالَ فَقَالَ الأَشْعَثُ فِيَّ وَاللَّهِ كَانَ ذَلِكَ، كَانَ بَيْنِي وَبَيْنَ رَجُلٍ مِنَ الْيَهُودِ أَرْضٌ فَجَحَدَنِي، فَقَدَّمْتُهُ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏”‏ أَلَكَ بَيِّنَةٌ ‏”‏‏.‏ قُلْتُ لاَ‏.‏ قَالَ فَقَالَ لِلْيَهُودِيِّ ‏”‏ احْلِفْ ‏”‏‏.‏ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِذًا يَحْلِفَ، وَيَذْهَبَ بِمَالِي، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى ‏{‏إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً‏}‏ إِلَى آخِرِ الآيَةِ‏.‏

عبد الله دەڵێ پەیامبەری خوا ﷺ فەرموویەتی هەركەس سوێندێك بخوات بەدرۆ بۆ ئەوەی ماڵی موسوڵمانێك بە ناحەق داگیر بكات ئەوە كاتێ ئەگات بەخوای خۆی زۆر لێی پەست و تووڕەیە الأشعث وتی بەخوا ئەوە لەبارەی منەوە بوو لە نێوانی من و جوولەكەیەكدا پارچە زەوی یەك هەبوو ئەو نكۆڵی لەوە كرد كە هی من بێت منیش بردم بۆلای پەیامبەر ﷺ پەیامبەری خواش ﷺ فەرمووی شایەتت هەیە وتم نەخێر پەیامبەر ﷺ بە جوولەكەكەی فەرموو سوێند بخۆ منیش وتم ئەی پەیامبەری خوا ﷺ كەوابێ ئەو گوێی لێ نیە سوێند ئەخوا و ماڵەكە ئەبات خواش لەم ڕووەوە ئەم ئایەتەی ناردە خوارەوە { إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً‏ – بێگومان ئەوانەی دەیفرۆشن پەیمانی خوا و سوێندەكانی خۆیان بە نرخێكی كەم } تا كۆتایی ئایەتەكە

‏2416