1-عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (نَحْنُ الْآخِرُونَ الْأَوَّلُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَنَحْنُ أَوَّلُ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ، بَيْدَ أَنَّهُمْ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا، وَأُوتِينَاهُ مِنْ بَعْدِهِمْ، فَاخْتَلَفُوا، فَهَدَانَا اللَّهُ لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ، فَهَذَا يَوْمُهُمِ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ هَدَانَا اللَّهُ لَهُ -قَالَ: يَوْمُ الْجُمُعَةِ- فَالْيَوْمَ لَنَا، وَغَدًا لِلْيَهُودِ، وَبَعْدَ غَدٍ لِلنَّصَارَى). [بخاري / الجمعة/ ٨٣٦]
(ابوهریره) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (ئێمه دواین ئوممه‌تین [له‌دنیادا] له‌قیامه‌تا یه‌كه‌مین، ئێمه یه‌كه‌مین له‌چوونه به‌هه‌شتا، ئه‌گه‌رچی ئه‌وان له‌پێش ئێمه‌وه كتێبیان بۆ هاتووه, ئێمه له‌دوای ئه‌وان بۆمان هاتووه ئه‌وان جیاوازیان تێكه‌وت, خوا ڕێنمای ئێمه‌ی كرد له‌و جیاوازیه‌ی ئه‌وانی تێكه‌وت، ئه‌مه ئه‌و ڕۆژه‌یه كه ئه‌وان جیاوازیان هه‌بوو له‌سه‌ری خوا ڕێنمایی ئێمه‌ی كرد بۆی ئه‌مرۆ بۆ ئێمه‌یه، سبه‌ینێ بۆ جووله‌كه، دووسبه‌ی بۆ مه‌سیحی).
2-عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه): أَنَّ النَّبِيَّ (صلی الله عليه وسلم) قَالَ: (خَيْرُ يَوْمٍ طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ يَوْمُ الْجُمُعَةِ، فِيهِ خُلِقَ آدَمُ، وَفِيهِ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ، وَفِيهِ أُخْرِجَ مِنْهَا، وَلَا تَقُومُ السَّاعَةُ إِلَّا فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ).
(ابوهریره)(صلی الله عليه وسلم) ده‌ڵێ: پیغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (چاكترین ڕۆژێ كه خۆری تێدا هه‌ڵهاتبێت ڕۆژی جومعه‌یه له‌وڕۆژه‌دا ئاده‌م دروست كراوه، له‌وڕۆژه‌دا خراوه‌ته به‌هه‌شته‌وه، له‌وڕۆژه‌شدا له‌به‌هه‌شت ده‌ركرا، ڕۆژی قیامه‌تیش نایه‌ت له‌ڕۆژی جومعه‌دا نه‌بێ).
3-عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ أَبُو الْقَاسِمِ (صلی الله عليه وسلم) (إِنَّ فِي الْجُمُعَةِ لَسَاعَةً، لَا يُوَافِقُهَا مُسْلِمٌ قَائِمٌ يُصَلِّي، يَسْأَلُ اللَّهَ خَيْرًا إِلَّا أَعْطَاهُ إِيَّاهُ). وَقَالَ بِيَدِهِ يُقَلِّلُهَا: يُزَهِّدُهَا. [بخاري / الجمعة/ ٨٩٣]
(ابوهریره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵی: (ابو اقاسم)(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (به‌ڕاستی له‌ڕۆژی جومعه‌دا كاتێك هه‌یه، ئه‌گه‌ر موسڵمان ڕێكه‌وتی بكات له‌نوێژابێت و، له‌خوا بپارێته‌وه بۆشتی خێر، ده‌یداتێ) [ڕاوی ده‌ڵێ: به‌ده‌ست ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه ده‌كرد كه‌كاته‌كه كوورته].
4- عَنْ أَبِي بُرْدَةَ بْنِ أَبِي مُوسَى الْأَشْعَرِيِّ قَالَ: قَالَ لِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَ): أَسَمِعْتَ أَبَاكَ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) فِي شَأْنِ سَاعَةِ الْجُمُعَةِ؟ قَالَ: قُلْتُ: نَعَمْ، سَمِعْتُهُ يَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَقُولُ: (هِيَ مَا بَيْنَ أَنْ يَجْلِسَ الْإِمَامُ إِلَى أَنْ تُقْضَى الصَّلَاةُ).
(ابو برده) كوڕی (ابو موسی الاشعری) ده‌ڵێ: (عبدالله) كوڕی(عمر) (خوای لێ ڕازی بێت) پێی وتم: ئایا بیستوته له‌باوكت باسی ئه‌وكاته‌ی ڕۆژی جومعه بكات؟ ده‌ڵێ: وتم، به‌ڵێ، بیستوومه لێی ده‌یووت: له‌پێغه‌مبه‌ری خوام (صلی الله عليه وسلم) بیستووه ده‌یفه‌رموو: ئه‌وكاته‌یه كه ئیمام داده‌نیشێ [له‌سه‌ر دوانگه]هه‌تا نوێژ ته‌واو ده‌بێت).
5-عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَ): أَنَّ النَّبِيَّ (صلی الله عليه وسلم) كَانَ يَقْرَأُ فِي صَلَاةِ الْفَجْرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ: [الم تَنْزِيلُ..] السَّجْدَةِ، وَ[هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ]. وَأَنَّ النَّبِيَّ (صلی الله عليه وسلم) كَانَ يَقْرَأُ فِي صَلَاةِ الْجُمُعَةِ سُورَةَ الْجُمُعَةِ وَالْمُنَافِقِينَ.
(ابن عباس) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) له‌نوێژی به‌یانیی ڕۆژی جومعه‌دا ئه‌مانه‌ی ده‌خوێند : [الم تنزیل …] السجدة و [هل اتی علی الانسان حین من الدهر] هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) له‌نوێژی جمعه‌دا سووره‌تی(الجمعة) و (المنافقین)ی ده‌خوێند.
6-عن أَبي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: بَيْنَمَا عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ (رضي الله عنه) يَخْطُبُ النَّاسَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، إِذْ دَخَلَ عُثْمَانُ ابْنُ عَفَّانَ فَعَرَّضَ بِهِ عُمَرُ (رضي الله عنه) فَقَالَ: مَا بَالُ رِجَالٍ يَتَأَخَّرُونَ بَعْدَ النِّدَاءِ؟ فَقَالَ عُثْمَانُ: يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، مَا زِدْتُ حِينَ سَمِعْتُ النِّدَاءَ أَنْ تَوَضَّأْتُ ثُمَّ أَقْبَلْتُ. فَقَالَ عُمَرُ: وَالْوُضُوءَ أَيْضًا؟ أَلَمْ تَسْمَعُوا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَقُولُ: (إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمْ إِلَى الْجُمُعَةِ فَلْيَغْتَسِلْ). [بخاري / الجمعة/ ٨٣٨]
(ابوهریره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: له‌كاتێكا (عمر) كوڕی(خطاب) وتاری ڕۆژی جومعه‌ی ده‌دا، (عثمان) كوڕی (عفان) هاته ژوره‌وه‌و (عمر) ئامژاه‌یه‌كی بۆ كرد(خوای لێ ڕازی بێت) وتی: هۆی چییه پیاوانێك دواده‌كه‌ون دوای بانگ؟ عثمان وتی: ئه‌ی ئه‌میری ئیمانداران، هیچم نه‌كرد هه‌ر كه گوێم له‌بانگ بوو ده‌ستنوێژم شت و هاتم، عمر وتی: ده‌ستنوێژیش؟ ئایا نه‌تانبیستووه كه پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (ئه‌گه‌ر كه‌سێكتان هات بۆ نوێژی جومعه باخۆی بشووات).
7-عن أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ (رضي الله عنه): أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) قَالَ: (غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ، وَسِوَاكٌ، وَيَمَسُّ مِنَ الطِّيبِ مَا قَدَرَ عَلَيْهِ). [بخاري / الجمعة/ ٨٤٠]
(ابو سعید الخدری) (- ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (خۆشتنی ڕۆژی جومعه له‌سه‌ر هه‌ركه‌سێكی باڵغه له‌گه‌ڵ سیواك كردن و چه‌ندیش بتوانێت بۆنی خۆش له‌خۆی بدات).
8-عن أَبي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (إِذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ كَانَ عَلَى كُلِّ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْمَسْجِدِ مَلَائِكَةٌ يَكْتُبُونَ الْأَوَّلَ فَالْأَوَّلَ، فَإِذَا جَلَسَ الْإِمَامُ طَوَوُا الصُّحُفَ، وَجَاءُوا يَسْتَمِعُونَ الذِّكْرَ. وَمَثَلُ الْمُهَجِّرِ كَمَثَلِ الَّذِي يُهْدِي الْبَدَنَةَ، ثُمَّ كَالَّذِي يُهْدِي بَقَرَةً، ثُمَّ كَالَّذِي يُهْدِي الْكَبْشَ، ثُمَّ كَالَّذِي يُهْدِي الدَّجَاجَةَ، ثُمَّ كَالَّذِي يُهْدِي الْبَيْضَةَ). [بخاري / الجمعة/ ٨٨٧]
(ابوهریره)(خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (ئه‌گه‌ر ڕۆژی جومعه بوو، له‌سه‌ر هه‌رده‌رگایه له‌ده‌رگاكانی مزگه‌وت فریشته ڕاده‌وه‌ستن و ئه‌وكه‌سانه ده‌نووسن كه‌یه‌ك له‌دوای یه‌ك له‌پێش خه‌ڵكیه‌وه دێن بۆ مزگه‌وت، كاتێ ئیمام دێت و داده‌نیشێت تۆماره‌كانیان ده‌پێچنه‌وه، دێن گوێ له‌زیكره‌كان ده‌گرن، نموونه‌ی ئه‌وكه‌سه‌ی زوو دێن بۆ مزگه‌وت وه‌كو كه‌سێك وایه كه وشترێكی كردبێ به‌خێر، پاش ئه‌و وه‌كو كه‌سێك وایه مانگایه‌كی كردبێ به‌خێر، پاش ئه‌ویش وه‌كو كه‌سێك وایه مه‌رێكی كردبێ به‌خێر، پاش ئه‌ویش وه‌كو كه‌سێك كه‌مریشكێكی كردبێ به‌خێر، پاش ئه‌ویش وه‌كو كه‌سێك هێلكه‌یه‌كی كردبێ به‌خێر).
9-عن سَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ (رضي الله عنه) قَالَ: كُنَّا نُجَمِّعُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ، ثُمَّ نَرْجِعُ نَتَتَبَّعُ الْفَيْءَ. [المغازي/ ٣٩٣٥]
كاتێ خۆر لایده‌دا [له‌ناوه‌ڕاستی ئاسمان] له‌خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ری خوادا(صلی الله عليه وسلم) نوێژی هه‌ینیمان ده‌كرد، پاشان به‌بن سێبه‌ره‌كاندا ده‌گه‌راینه‌وه.
10-عن أَبِي حَازِمٍ: أَنَّ نَفَرًا جَاءُوا إِلَى سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ (رضي الله عنه) قَدْ تَمَارَوْا فِي الْمِنْبَرِ مِنْ أَيِّ عُودٍ هُوَ؟ فَقَالَ: أَمَا وَاللَّهِ، إِنِّي لَأَعْرِفُ مِنْ أَيِّ عُودٍ هُوَ؟ وَمَنْ عَمِلَهُ؟ وَرَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) أَوَّلَ يَوْمٍ جَلَسَ عَلَيْهِ، قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ، يَا أَبَا عَبَّاسٍ فَحَدِّثْنَا، قَالَ: أَرْسَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) إِلَى امْرَأَةٍ -قَالَ أَبُو حَازِمٍ: إِنَّهُ لَيُسَمِّهَا يَوْمَئِذٍ-: (انْظُرِي غُلَامَكِ النَّجَّارَ يَعْمَلْ لِي أَعْوَادًا أُكَلِّمُ النَّاسَ عَلَيْهَا). فَعَمِلَ هَذِهِ الثَّلَاثَ دَرَجَاتٍ، ثُمَّ أَمَرَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) فَوُضِعَتْ هَذَا الْمَوْضِعَ، فَهِيَ مِنْ طَرْفَاءِ الْغَابَةِ، وَلَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) قَامَ عَلَيْهِ فَكَبَّرَ وَكَبَّرَ النَّاسُ وَرَاءَهُ، وَهُوَ عَلَى الْمِنْبَرِ، ثُمَّ رَفَعَ فَنَزَلَ الْقَهْقَرَى حَتَّى سَجَدَ فِي أَصْلِ الْمِنْبَرِ، ثُمَّ عَادَ حَتَّى فَرَغَ مِنْ آخِرِ صَلَاتِهِ، ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ فَقَالَ: (يَا أَيُّهَا النَّاسُ، [إِنِّي] إنما صَنَعْتُ هَذَا لِتَأْتَمُّوا بِي، وَلِتَعَلَّمُوا صَلَاتِي). [بخاري / الجمعة/ ٨٧٥]
(ابو حازم) ده‌ڵێ: چه‌ند كه‌سێك هاتن بۆ لای (سهل) كوڕی(سعد) (وتوێژیان بوو له‌سه‌ر دوانگه كه ئاخۆ له چ دارێكه؟ وتی: به‌خوا من ده‌زانم له‌چ دارێك دروستكراوه، كێش دروستی كردووه؟
یه‌كه‌م جاریش كه‌پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) له‌سه‌ری دانیشت چاوم لێی بووه ده‌ڵێ پێم وت: ئه‌ی (ابن عباس) قسه‌مان بۆ بكه، ئه‌ویش وتی: پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) ناردی بۆلای ئافره‌تێك (ابو حازم) ده‌ڵێ: له‌وڕۆژه‌دا ناوی بردووه: پێی فه‌رمووه: (به‌غوڵامه دارتاشه‌كه‌ت بڵێ چه‌ند دارێكم بۆ بته‌نێ كه‌بچمه‌سه‌ری و قسه بۆ خه‌ڵكی بكه‌م) ئه‌ویش ئه‌م سێ پله‌یه‌ی بۆ دروست كردووه، ئینجا پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمانیكرد له‌م جێگایه‌دا دانرا، ئه‌و داره‌ش دارگه‌زه‌كانی دارستانه‌كه‌ی [نزیك مه‌دینه‌بوو] چاویشم لێبوو كه‌پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) له‌سه‌ر مینبه‌ره‌كه به‌پشتا دابه‌زی و له‌بنی مینبه‌ره‌كه‌دا سوجده‌ی برد، ئینجا گه‌ڕایه‌وه سه‌ر مینبه‌ره‌كه هه‌تا له‌هه‌موو نوێژه‌كه‌ی بوویه‌وه، ئینجا ڕوویكرده خه‌ڵكه‌كه‌و فه‌رمووی: ئه‌ی خه‌ڵكینه [من] بۆیه ئه‌مه‌م دروستكردووه كه‌له‌نوێژه‌كاندا شوێنم بكه‌ون و چاوتان لێم بێ له‌نوێژه كه‌مدا چیده‌كه‌م .*
*- عه‌سقه‌لانی له‌ڕاڤه‌ی بوخاریدا له‌سه‌ر ئه‌م فه‌رمووده‌یه ده‌ڵێ: بۆیه به‌پشتا هاتۆته خواره‌وه تاڕووی له قیبله وه‌رنه‌چه‌رخێت، چونکه له‌سه‌ره‌وه جێگای سوجده‌ی نه‌بووه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر مینبه‌ره‌که‌ی نوێژی کردووه هه‌تا نوێژگه‌ران چاویان له‌هه‌ڵسوکه‌وتی بێت بێربن.
11-عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَ): أَنَّ ضِمَادًا قَدِمَ مَكَّةَ: وَكَانَ مِنْ أَزْدِ شَنُوءَةَ، وَكَانَ يَرْقِي مِنْ هَذِهِ الرِّيحِ، فَسَمِعَ سُفَهَاءَ مِنْ أَهْلِ مَكَّةَ يَقُولُونَ: إِنَّ مُحَمَّدًا مَجْنُونٌ، فَقَالَ: لَوْ أَنِّي رَأَيْتُ هَذَا الرَّجُلَ، لَعَلَّ اللَّهَ يَشْفِيهِ عَلَى يَدَيَّ. قَالَ: فَلَقِيَهُ، فَقَالَ: يَا مُحَمَّدُ إِنِّي أَرْقِي مِنْ هَذِهِ الرِّيحِ، وَإِنَّ اللَّهَ يَشْفِي عَلَى يَدِي مَنْ شَاءَ، فَهَلْ لَكَ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ، نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ، مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أَمَّا بَعْدُ). قَالَ: فَقَالَ أَعِدْ عَلَيَّ كَلِمَاتِكَ هَؤُلَاءِ. فَأَعَادَهُنَّ عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، قَالَ: فَقَالَ: لَقَدْ سَمِعْتُ قَوْلَ الْكَهَنَةِ، وَقَوْلَ السَّحَرَةِ، وَقَوْلَ الشُّعَرَاءِ، فَمَا سَمِعْتُ مِثْلَ كَلِمَاتِكَ هَؤُلَاءِ، وَلَقَدْ بَلَغْنَ نَاعُوسَ الْبَحْرِ. قَالَ: فَقَالَ: هَاتِ يَدَكَ أُبَايِعْكَ عَلَى الْإِسْلَامِ، قَالَ: فَبَايَعَهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (وَعَلَى قَوْمِكَ). قَالَ: وَعَلَى قَوْمِي، قَالَ: فَبَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) سَرِيَّةً فَمَرُّوا بِقَوْمِهِ، فَقَالَ صَاحِبُ السَّرِيَّةِ لِلْجَيْشِ: هَلْ أَصَبْتُمْ مِنْ هَؤُلَاءِ شَيْئًا؟ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ: أَصَبْتُ مِنْهُمْ مِطْهَرَةً، فَقَالَ: رُدُّوهَا فَإِنَّ هَؤُلَاءِ قَوْمُ ضِمَادٍ.
(ابن عباس) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ (ضماد) كه له‌خێڵی (ازد شنوءة) بوو هات بۆ مه‌ككه، نوشته‌ی شێتی و ده‌ست لێوه‌شاندنی جنۆكه‌ی ده‌كرد، بیستی له‌گه‌مژه‌كانی خه‌ڵكی مه‌ككه كه محمد شێته، ئه‌ویش وتی: ئه‌گه‌ر ئه‌و پیاوه‌م بدیایه، به‌ڵكو خوا له‌سه‌رده‌ستی مندا چاكی بكاته‌وه، وتی: گه‌یشت به‌پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) وتی: ئه‌ی محمد من نوشته بۆ ئه‌و بایه[مه‌به‌ستی شێتی بووه] ده‌كه‌م، خوای گه‌وره‌ش هه‌ركه‌سێك بیه‌وێ له‌سه‌رده‌ستی مندا چاكی ده‌كاته‌وه، ئه‌ی بۆ تۆیشی نه‌كه‌م؟ پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمووی: (سوپاس بۆ خوا، سوپاسی ده‌كه‌ین پشتی پێده‌به‌ستین، هه‌ركه‌س خوا ڕێنمایی بكات كه‌س ڕێی لێ ون ناكات، هه‌ركه‌سیش خوا ڕێی لێون بكات، ڕێ نیشانده‌ری نییه، شایه‌تی ده‌ده‌م كه جگه له(الله) هیچ خوایه‌ك نییه، و موحه‌مه‌دیش به‌نده‌و ڕه‌وانه‌كاروی ئه‌وه، دوای ئه‌مه ضماد وتی: ئه‌و وشانه‌م بۆ بڵێره‌وه، پێغمبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) سێ جار بۆی وته‌وه، وتی: من قسه‌ی كاهنه‌كانم بیستووه، قسه‌ی جادوو گه‌رانیش، قسه‌ی شاعیرانیش، به‌ڵام قسه‌ی وه‌ك ئه‌مانه‌ی تۆم نه‌بیستووه، ئه‌مانه گه‌یشتوونه قوڵایی ده‌ریا، ئینجا وتی: ده‌ستت بێنه با موسڵمان ببم وتی: به‌یعه‌تی پێكردو پێغه‌مبه‌ریش به‌یعه‌تی لێوه‌رگرت و فه‌رمووی: ئه‌مه بۆ قه‌ومه‌كه‌یشت وتی(به‌ڵێ) بۆ قه‌ومه‌كه‌یشم، ئینجا پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) ده‌سته‌یه‌كی ناردوو چوون بۆلای قه‌ومه‌كه‌ی، سه‌رده‌سته‌كه به سوپاكه‌ی وت: ئایا هیچتان له‌م خه‌ڵكه سه‌ندووه؟ پیاوێك له‌قه‌ومه‌كه‌ی وتی: یه‌ك مه‌تاره‌م ده‌ستكه‌وتووه لێیان، ئه‌ویش وتی بیگێڕه‌وه بۆیان ئه‌مانه قه‌ومی(ضماد)ن.
12-عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَ) قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) إِذَا خَطَبَ احْمَرَّتْ عَيْنَاهُ وَعَلَا صَوْتُهُ، وَاشْتَدَّ غَضَبُهُ، حَتَّى كَأَنَّهُ مُنْذِرُ جَيْشٍ، يَقُولُ: صَبَّحَكُمْ وَمَسَّاكُمْ، وَيَقُولُ: (بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَةُ كَهَاتَيْنِ). وَيَقْرُنُ بَيْنَ إِصْبَعَيْهِ: السَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى، وَيَقُولُ: (أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ خَيْرَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللَّهِ، وَخَيْرُ الْهُدَى هُدَى مُحَمَّدٍ (صلی الله عليه وسلم)، وَشَرُّ الْأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا، وَكُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ). ثُمَّ يَقُولُ: (أَنَا أَوْلَى بِكُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ نَفْسِهِ، مَنْ تَرَكَ مَالًا فَلِأَهْلِهِ، وَمَنْ تَرَكَ دَيْنًا أَوْ ضَيَاعًا فَإِلَيَّ وَعَلَيَّ).
(جابر) كوڕی (عبدالله) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) كاتێ وتاری ده‌خوێنده‌وه هه‌ردوو چاوی سوور ده‌بوویه‌وه ده‌نگی به‌رز ده‌بوویه‌وه، تووڕه ده‌بوو، هه‌ر ده‌تگوت ئاگاداركه‌ره‌وه‌یه له‌هاتنی له‌شكرێك ده‌یفه‌رموو: (ئه‌و سوپایه له‌وانه‌یه به‌یانی یا ئێواره بدات به‌سه‌رتاندا). هه‌روه‌ها ده‌یفه‌رموو: (من و ڕۆژی قیامه‌ت وه‌كو ئه‌م دوانه نێراوین) دوو په‌نجه‌ی شایه‌تومان و ناوه‌ڕاستی پێكه‌وه جووت ده‌كرد، [واته په‌نجه‌ی شایه‌تومان چه‌ندی زیاتره له‌په‌نجه‌ی ناوه‌ڕاست، هاتنی من و ڕۆژی قیامه‌ت ئه‌وه‌نده‌یان به‌ینه] ئینجا فه‌رمووی: (پاشان، باشترین وته كتێبی خوایه، باشترین ڕێنماییش ڕێنماییی محمده(صلی الله عليه وسلم) خراپترین كاریش داهێنراوه‌كانیانه، هه‌موو داهێنراوێكیش گومراییه) ئینجا فه‌رموی: (من بۆ هه‌موو ئیماندارێك له‌خۆی [بۆ خۆی] له‌پێشترم، هه‌ركه‌س سامانی به‌جێهێشت بۆ خێزانه‌كه‌ی هه‌ركه‌سیش قه‌رزاریی یا منداڵی وردی به‌جێهێشت بۆ من و له‌سه‌رمنه).
13-عن أَبُو وَائِلٍ (رضي الله عنه) قالَ: خَطَبَنَا عَمَّارٌ (رضي الله عنه) فَأَوْجَزَ وَأَبْلَغَ، فَلَمَّا نَزَلَ قُلْنَا: يَا أَبَا الْيَقْظَانِ، لَقَدْ أَبْلَغْتَ وَأَوْجَزْتَ، فَلَوْ كُنْتَ تَنَفَّسْتَ. فَقَالَ: إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَقُولُ: (إِنَّ طُولَ صَلَاةِ الرَّجُلِ وَقِصَرَ خُطْبَتِهِ مَئِنَّةٌ مِنْ فِقْهِهِ، فَأَطِيلُوا الصَّلَاةَ وَاقْصُرُوا الْخُطْبَةَ، وَإِنَّ مِنَ الْبَيَانِ سِحْرًا).
(ابووائل) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: (عمار)(خوای لێ ڕازی بێت) وتارێكی بۆ خوێندینه‌وه كورت و ڕه‌وان، كاتێ دابه‌زی و وتمان: ئه‌ی (ابو یقظان) وتارێكی كورت و ڕه‌وانت بۆداین ئه‌گه‌ر هه‌ناسه‌یه‌كت بدایه [واته درێژتر بوایه]، ئه‌ویش وتی: من له‌پێغه‌مبه‌ری خوام (صلی الله عليه وسلم) بیستووه، فه‌رموویه‌تی: (له‌ڕاستیدا درێژیی نوێژی پیاو و كورتیی وتاری نیشانه‌ی شاره‌زاییه‌تی له‌ئاینیا، نوێژه‌كانتان درێژ بكه‌نه‌وه‌و وتاره‌كانتان كورت، قسه‌ی ڕه‌وان كاریگه‌ریی جادووی هه‌یه).
14-عَنْ عَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍ (رضي الله عنه): أَنَّ رَجُلًا خَطَبَ عِنْدَ النَّبِيِّ (صلی الله عليه وسلم) فَقَالَ: مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ رَشَدَ، وَمَنْ يَعْصِهِمَا فَقَدْ غَوَى. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (بِئْسَ الْخَطِيبُ أَنْتَ، قُلْ: وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ). قَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ: فَقَدْ غَوِيَ.
(عدی) كوڕی(حاتم) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پیاوێك له‌خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ردا(صلی الله عليه وسلم) وتاریكی خوێنده‌وه وتی: هه‌ركه‌س گوێرایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ربێت، ئه‌وه ڕێی راستی دۆزیوه‌ته‌وه، هه‌ر كه‌سیش لێیان یاخی بێت ئه‌وه سه‌ر لێشواوه، پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمووی: (وتاربێژێكی خراپی، بڵێ: هه‌ركه‌س له‌خواو پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی یاخی ببێ).
15-عَنْ أُمِّ هِشَامٍ بِنْتِ حَارِثَةَ بْنِ النُّعْمَانِ قَالَتْ: لَقَدْ كَانَ تَنُّورُنَا وَتَنُّورُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) وَاحِدًا سَنَتَيْنِ أَوْ سَنَةً وَبَعْضَ سَنَةٍ، وَمَا أَخَذْتُ [ق وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ] إِلَّا عَنْ لِسَانِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم)، يَقْرَؤُهَا كُلَّ يَوْمِ جُمُعَةٍ عَلَى الْمِنْبَرِ إِذَا خَطَبَ النَّاسَ.
(ام هشام) كچی (حارثة) كوڕی (نعمان) (رضي الله عنها) ده‌ڵێ: ماوه‌ی دووساڵ یا ساڵێك و چه‌ند مانگێ ته‌نووری ئێمه‌و پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله عليه وسلم) یه‌ك ته‌نور بوو، من (ق والقران المجید) م ته‌نها له‌زمانی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) [نه‌بێ له‌كه‌سی ترم وه‌رنه‌گرتووه] كه هه‌موو جومعه‌یه‌ك له‌سه‌ر مینبه‌ر وتاری بۆ خه‌ڵكه‌كه ده‌دا ده‌یخوێنده‌وه.
16-عَنْ حُصَيْنٍ، عَنْ عُمَارَةَ بْنِ رُؤَيْبَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: رَأَى بِشْرَ بْنَ مَرْوَانَ عَلَى الْمِنْبَرِ رَافِعًا يَدَيْهِ، فَقَالَ: قَبَّحَ اللَّهُ هَاتَيْنِ الْيَدَيْنِ، لَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) مَا يَزِيدُ عَلَى أَنْ يَقُولَ بِيَدِهِ هَكَذَا وَأَشَارَ بِإِصْبَعِهِ الْمُسَبِّحَةِ.
(حصین) له(عمار) كوڕی (رۆیبه) وه بۆمان ده‌گێرێته‌وه ده‌ڵێ: (بشری) كوڕی (مروان) ی دیووه له‌سه‌ر مینبه‌ر هه‌ردوو ده‌ستی به‌رزده‌كرده‌وه، ئه‌ویش وتی: خوا ئه‌و دوو ده‌سته نابووت كات، چونكه من پێغه‌مبه‌رم(صلی الله عليه وسلم) دیووه ئاماژه‌ی ته‌نها به‌په‌نجه‌ی شایه‌تومانی ده‌كرد.
17-[ واذا رأوا تجارة او لهواً انفضوا اليها وتركوك قائماً ] عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ (رضي الله عنه): أَنَّ النَّبِيَّ (صلی الله عليه وسلم) كَانَ يَخْطُبُ قَائِمًا يَوْمَ الْجُمُعَةِ، فَجَاءَتْ عِيرٌ مِنَ الشَّامِ، فَانْفَتَلَ النَّاسُ إِلَيْهَا، حَتَّى لَمْ يَبْقَ إِلَّا اثْنَا عَشَرَ رَجُلًا، فَأُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ الَّتِي فِي الْجُمُعَةِ: [واذا رأوا تجارة او لهواً انفضوا اليها وتركوك قائما] الآية. [بخاري / الجمعة/ ٨٩٤]
(جابر) كوڕی(عبدالله) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) ڕۆژی جومعه به‌پێوه وتاری ده‌خوێنده‌وه، كاروانێك له‌شامه‌وه هات، خه‌ڵكی ناومزگه‌وته‌كه چوون به‌ده‌م كاروانه‌كه‌وه‌و ته‌نها دوانزه كه‌سیان مایه‌وه، بۆیه ئه‌م ئایه‌ته هاته خواره‌وه له‌جومعه‌دا [ واذا رأوا تجارة أو لهواً انفضوا اليها وتركوك قائماً ] واته: هه‌ركاتێ بازرگانیه‌ك یا یاریه‌كیان دی به‌ره‌و ڕووی ده‌رۆن و به‌پێوه تۆ به‌جێ ده‌هێڵن).
18-عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ (رضي الله عنه) قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَقْرَأُ فِي الْعِيدَيْنِ وَفِي الْجُمُعَةِ بـِ[سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى] وَ [هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ قَالَ وَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِيدُ وَالْجُمُعَةُ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ يَقْرَأُ بِهِمَا أَيْضًا فِي الصَّلَاتَيْنِ
(نعمان) كوڕی (بشیر)(خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) له‌هه‌ردوو جه‌ژنه‌كه‌و له‌جومعه‌دا [ سبح اسم ربك الاعلى ] و [ هل اتاك حديث الغاشية ] ی ده‌خوێند، ده‌ڵێ: ئه‌گه‌ر جه‌ژن و جومعه‌ش به‌یه‌ك ڕۆژدا بونایه له‌هه‌ردوو نوێژه‌كه‌دا ده‌یخوێندن.
19-عن أَبي رِفَاعَةَ (رضي الله عنه) قال: انْتَهَيْتُ إِلَى النَّبِيِّ (صلی الله عليه وسلم) وَهُوَ يَخْطُبُ، قَالَ: فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، رَجُلٌ غَرِيبٌ جَاءَ يَسْأَلُ عَنْ دِينِهِ، لَا يَدْرِي مَا دِينُهُ؟ قَالَ: فَأَقْبَلَ عَلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) وَتَرَكَ خُطْبَتَهُ حَتَّى انْتَهَى إِلَيَّ، فَأُتِيَ بِكُرْسِيّ حَسِبْتُ قَوَائِمَهُ حَدِيدًا، قَالَ: فَقَعَدَ عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) وَجَعَلَ يُعَلِّمُنِي مِمَّا عَلَّمَهُ اللَّهُ، ثُمَّ أَتَى خُطْبَتَهُ فَأَتَمَّ آخِرَهَا.
(ابو رفاعه) ده‌ڵی: گه‌یشتینه خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) وتاری ده‌خوێنده‌و، ده‌ڵێ: وتم: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) غه‌ریبێك هاتووه پرسیار له‌ئاینه‌كه‌ی ده‌كات، نازانێ ئاینه‌كه‌ی چییه؟ ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) وازی له‌وتاره‌كه‌ی هێناو ڕووی كرده‌وه من كورسیه‌كی هێنا وابزانم قاچه‌كانی ئاسن بوو، له‌سه‌ری دانیشت و له‌وه‌ی خوا فێری كردبوو فێری ده‌كردم، ئینجا ده‌ستی كرده‌وه به‌وتاره‌كه‌ی هه‌تا ته‌واوی كرد.
20-عن جَابِرُ بْنُ سَمُرَةَ (رضي الله عنه): أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) كَانَ يَخْطُبُ قَائِمًا ثُمَّ يَجْلِسُ، ثُمَّ يَقُومُ فَيَخْطُبُ قَائِمًا. فَمَنْ نَبَّأَكَ أَنَّهُ كَانَ يَخْطُبُ جَالِسًا فَقَدْ كَذَبَ، فَقَدْ وَاللَّهِ صَلَّيْتُ مَعَهُ أَكْثَرَ مِنْ أَلْفَيْ صَلَاةٍ.
(جابر) كوڕی(سمره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) به‌پێوه وتاری ده‌دا، ئینجا داده‌نیشت پاشان هه‌ڵده‌ستایه‌وه به‌پێوه وتاری دووه‌می ده‌دا، هه‌ركه‌س پێت بڵێ كه‌به‌دانیشتنه‌وه وتاری ده‌دا درۆی كردووه، سوێنده به‌خوا من زیاتر له‌دوو هه‌زار نوێژم له‌خزمه‌تیا كردووه.
21-عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: كُنْتُ أُصَلِّي مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم)، فَكَانَتْ صَلَاتُهُ قَصْدًا وَخُطْبَتُهُ قَصْدًا.
(جابر) كوڕی(سمره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: من له‌خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ری خوادا(صلی الله عليه وسلم) نوێژم ده‌كرد، پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) نوێژه‌كه‌ی و وتاره‌كه‌یشی مام ناوه‌ندی بوو [نه‌كورتو نه‌درێژ].
22-عَنْ جَابِرٍ (رضي الله عنه) قَالَ: جَاءَ سُلَيْكٌ الْغَطَفَانِيُّ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَرَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) قَاعِدٌ عَلَى الْمِنْبَرِ، فَقَعَدَ سُلَيْكٌ قَبْلَ أَنْ يُصَلِّيَ، فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ (صلی الله عليه وسلم): (أَرَكَعْتَ رَكْعَتَيْنِ). قَالَ: لَا، قَالَ: (قُمْ فَارْكَعْهُمَا). [بخاري / الجمعة/ ٨٨٨]
(جابر) كوڕی (عبدالله) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: ڕۆژی جومعه (سليك الغطفاني) هات پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) له‌مینبه‌ردا دانیشتبوو، (سلیك )پێش ئه‌وه‌ی نوێژ بكات دانیشت، پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) پێی فه‌رموو (ئایا دوو ڕكات نوێژت كرد) وتی: نه‌خێر، فه‌رمووی: (ده‌هه‌سته بیانكه).
23-عن أَبي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه): أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) قَالَ: (إِذَا قُلْتَ لِصَاحِبِكَ أَنْصِتْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَالْإِمَامُ يَخْطُبُ، فَقَدْ لَغَوْتَ). [بخاري / الجمعة/ ٨٩٢]
(ابوهریره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمووی: (ئه‌گه‌ر به‌هاوه‌ڵه‌كه‌تت وت گوێ بگره له‌ڕۆژی جومعه‌دا، ئیمام وتاری ده‌خوێنده‌وه، ئه‌وه قڕه‌قڕت كردووه).
24-عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) عَنِ النَّبِيِّ (صلی الله عليه وسلم) قَالَ: (مَنِ اغْتَسَلَ ثُمَّ أَتَى الْجُمُعَةَ، فَصَلَّى مَا قُدِّرَ لَهُ، ثُمَّ أَنْصَتَ حَتَّى يَفْرُغَ مِنْ خُطْبَتِهِ، ثُمَّ يُصَلِّي مَعَهُ، غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجُمُعَةِ الْأُخْرَى، وَفَضْلُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ).
(ابوهریره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (هه‌ركه‌س خۆی شۆردو هات بۆ نوێژی جومعه‌و ئه‌وه‌نده‌ی له‌چاره‌ی نوسراوه كه‌نوێژی كردووه، ئینجا گوێ بیست بوو هه‌تا له‌وتاره‌كه‌ی ده‌بێته‌وه، ئینجا نوێژی له‌گه‌ڵ ئیمام كرد خوا له‌گوناهی نێوان ئه‌م جومعه‌و جومعه‌كه‌ی تری خۆشده‌بێت و سێ ڕۆژی تریش).
25-عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (إِذَا صَلَّيْتُمْ بَعْدَ الْجُمُعَةِ فَصَلُّوا أَرْبَعًا). و فِي رِوَايَة قَالَ سُهَيْلٌ: (فَإِنْ عَجِلَ بِكَ شَيْءٌ فَصَلِّ رَكْعَتَيْنِ فِي الْمَسْجِدِ، وَرَكْعَتَيْنِ إِذَا رَجَعْتَ).
(ابوهریره) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (ئه‌گه‌ر دوای نوێژی جومعه نوێژتان كرد چوار ڕكات بكه‌ن، له‌ڕیوایه‌تێكیشا ده‌فه‌رموێت: (ئه‌گه‌ر به‌هۆی شتێكه‌وه په‌له‌ت بوو دوو ڕكات له‌مزگه‌وت بكه‌و كه گه‌رایته‌وه ماڵه‌وه‌ش دوو ڕكات بكه).
26-عَنْ عَبْدِ اللَّهِ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا): أَنَّهُ كَانَ إِذَا صَلَّى الْجُمُعَةَ انْصَرَفَ فَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ فِي بَيْتِهِ، ثُمَّ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَصْنَعُ ذَلِكَ.
(عبدالله) كوڕی (عمر) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: كاتێ نوێژی جومعه‌ی ده‌كرد ده‌گه‌ڕایه‌وه بۆ ماڵه‌وه دوو ڕكاتی ده‌كرد، ئینجا ده‌یوت: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) وایده‌كرد.
27-عن عُمَرُ بْنُ عَطَاءِ: أَنَّ نَافِعَ ابْنَ جُبَيْرٍ أَرْسَلَهُ إِلَى السَّائِبِ ابْنِ أُخْتِ نَمِرٍ، يَسْأَلُهُ عَنْ شَيْءٍ رَآهُ مِنْهُ مُعَاوِيَةُ فِي الصَّلَاةِ، فَقَالَ: نَعَمْ، صَلَّيْتُ مَعَهُ الْجُمُعَةَ فِي الْمَقْصُورَةِ، فَلَمَّا سَلَّمَ الْإِمَامُ قُمْتُ فِي مَقَامِي فَصَلَّيْتُ، فَلَمَّا دَخَلَ أَرْسَلَ إِلَيَّ، فَقَالَ: لَا تَعُدْ لِمَا فَعَلْتَ. إِذَا صَلَّيْتَ الْجُمُعَةَ فَلَا تَصِلْهَا بِصَلَاةٍ حَتَّى تَكَلَّمَ أَوْ تَخْرُجَ، فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) أَمَرَنَا بِذَلِكَ: أَنْ لَا تُوصَلَ صَلَاةٌ بِصَلَاةٍ حَتَّى نَتَكَلَّمَ أَوْ نَخْرُجَ.
(عمر) كوڕی(عطاء) ده‌ڵێ: (نافع) كوڕی(جبیر) ناردی بۆلای (سائب) خوشكه‌زای (نمیر) پرسیاری شتێكی لێكرد كه معاویه له‌وی دیووه له‌نوێژدا، ئه‌ویش وتی: به‌ڵێ، من له(مقصوره) نوێژم له‌گه‌ڵ كردووه كاتێ ئیمام سه‌لامی دایه‌وه، له‌جێگای خۆم هه‌ستام و نوێژم كرد، كاتێ چووه ژووره‌وه ناردی به‌دواماو وتی: ئه‌وه‌ی كردت مه‌یكه‌ره‌وه كاتێ نوێژی جومعه‌ت كرد نوێژی به‌دوادامه‌كه هه‌تا قسه‌ده‌كه‌یت یان ده‌چیته ده‌ره‌وه، چونكه پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمانی به‌وه‌كردووه كه نوێژ به‌دوای نوێژدا مه‌كه‌ن هه‌تا قسه‌ده‌كه‌ن یان ده‌چنه ده‌ره‌وه.
28-عن الْحَكَمُ بْنُ مِينَاءَ: أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ وَأَبَا هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) حَدَّثَاهُ: أَنَّهُمَا سَمِعَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) يَقُولُ عَلَى أَعْوَادِ مِنْبَرِهِ، (لَيَنْتَهِيَنَّ أَقْوَامٌ عَنْ وَدْعِهِمُ الْجُمُعَاتِ أَوْ لَيَخْتِمَنَّ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ، ثُمَّ لَيَكُونُنَّ مِنَ الْغَافِلِينَ).
(حكم) كوڕی(مینا)یه ده‌ڵێ: (عبدالله) كوڕی (عمر) (ابوهریره)(رضي الله عنه) قسه‌یان بۆ كردووه: ئه‌وان بیستوویانه له‌پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) له‌سه‌ر مینبه‌ره‌كه‌ی ده‌یفه‌رموو: (ئه‌وانه‌ی نوێژی جومعه ناكه‌ن باواز له‌و ڕه‌فتاره‌یان بهێنن یان خوا مۆری ڕه‌ش ده‌نێت به‌سه‌ر دڵیانداو پاشان ده‌چنه ڕیزی غافڵانه‌وه).
