دەستپێک / فەرمودە / الاربعين النووية / چل فەرموودە/ الاربعين النووية/ فەرموودەى بیست و نۆ .

چل فەرموودە/ الاربعين النووية/ فەرموودەى بیست و نۆ .

الحديث التاسع والعشرون:

عن معاذ بن جبل رضي الله عنه قال: قلت يا رسول الله أخبرني بعمل يدخلني الجنة ويباعدني عن النار؟ قال: لقد سألت عن عظيم وإنه ليسير على من يسره الله تعالى عليه: تعبد الله لاتشرك به شيئا، وتقيم الصلاة، وتؤتي الزكاة، وتصوم رمضان، وتحج البيت، ثم قال: ألا أدلك على أبواب الخير؟ الصوم جنة، والصدقة تطفئ الخطيئة كما يطفئ الماء النار، وصلاة الرجل في جوف الليل، ثم تلا: {تتجافى جنوبهم عن المضاجع } حتى بلغ {يعملون} ثم قال: ألا أخبرك برأس الأمر وعموده وذروة سنامه؟ قلت: بلى يا رسول الله، قال: رأس الأمر الإسلام، وعموده الصلاة، وذروة سنامه الجهاد، ثم قال: ألا أخبرك بملاك ذلك كله؟ قلت: بلى يا رسول الله، فأخذ بلسانه، وقال: كفّ عليك هذا، قلت يا نبي الله وإنا لمؤاخذون بما نتكلم به؟ فقال ثكلتك أمك يا معاذ، وهل يكب الناس في النار على وجوههم أو قال: على مناخرهم إلا حصائد ألسنتهم“. (رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح)

واته‌ : له‌ سه‌فه‌رێكدا له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ردا (ﷺ)  بووم و ڕۆژێكيان له‌ كاتى ڕێكردندا لـێى نزيك بوومه‌وه‌ و وتم : ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا هه‌واڵمبده‌رێ  به‌ كرده‌وه‌يه‌ك بمخاته‌ به‌هه‌شته‌وه‌ و له‌ دۆزه‌خ دوورمخاته‌وه‌ ؟

فه‌رمووى : به‌ڕاستى پرسيارى شتێكى گه‌وره‌ت لـێ كردم و ئه‌و شته‌ش ئاسانه‌ له‌سه‌ر كه‌سێك كه‌ خوا بۆى ئاسان بكات : خوا ده‌په‌رستيت و هيچ ناكه‌يت به‌ شه‌ريكى و نوێژه‌كان ده‌كه‌يت به‌ ڕێكوپێكى و زه‌كات ده‌ده‌يت و ڕۆژووى ره‌مه‌زان ده‌گريت و حه‌جى ماڵى خواش ده‌كه‌يت .

ئه‌نجا فه‌رمووى : ئايا رێنماييت بكه‌م بۆ ده‌رگاكانى خێر و چاكه‌ : ڕۆژوو پارێزه‌ره‌ و ماڵ به‌خشين هه‌ڵه‌ و تاوان ده‌كوژێنێته‌وه‌ هه‌روه‌كو چۆن ئاو ئاگر ده‌كوژێنێته‌وه‌ وه‌ نوێژى پياو له‌ ناوه‌ڕاستى شه‌ودا ، فه‌رمووى : ئه‌نجا ئه‌م ئايه‌ته‌ى خوێنده‌وه‌ : {تتجافى جنوبهم عن المضاجع } واتە: (لاكه‌له‌كه‌يان دوورده‌كه‌وێته‌وه‌ له‌ جێگه‌كانى خه‌وتن و په‌روه‌ردگاريان ده‌په‌رستن له‌ ترسى سزايى و به‌ ته‌ماحى پاداشتى و له‌وه‌ى كه‌ رۆزيانمان داون ده‌بخشنه‌وه‌ ، هيچ كه‌سێك نازانێت چيان بۆ هه‌ڵگيراوه‌ له‌وه‌ى كه‌ چاوه‌كان ئۆقره‌ى پێ ده‌گرێت له‌ پاداشتى ئه‌و كرده‌وانه‌ى كه‌ ده‌يان كرد) ئه‌نجا فه‌رمووى : ئايا هه‌واڵتنه‌ده‌مێ به‌ سه‌رى هه‌موو شتێك و به‌ بڕبڕه‌ى پشتى و چڵه‌ پۆپه‌كه‌ى ؟

وتم : به‌ڵـێ ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (ﷺ)   .

فه‌رمووى : سه‌رى هه‌موو شتێك ئيسلامه‌ ، وه‌ بڕبڕه‌ى پشتى ئيسلاميش نوێژ كردنه‌ ، وه‌ چڵه‌ پۆپه‌كه‌شى تێكۆشانه‌ له‌ پێناوى خوادا .

ئه‌نجا فه‌رمـووى : ئايا هه‌واڵتنـه‌ده‌مێ  به‌ جڵه‌وگيرى هه‌موو ئه‌وانه‌ ؟

وتم : به‌ڵـێ  ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (ﷺ)   .

پێغه‌مبه‌رى خوا(ﷺ)    زمانى گرت و فه‌رمووى : ئه‌مه‌ت بگره‌وه‌ .

وتم : ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (ﷺ)  بۆ ئايا لێپرسينه‌وه‌مان لـێ ده‌كرێت و سزا ده‌درێين له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ده‌يڵێين ؟

فه‌رمووى : له‌بار دايكت بچيته‌وه‌ ئه‌ى (معاذ) بۆ ئايا خه‌ڵكى ڕاده‌كێشرێن له‌سه‌ر ڕوومه‌تيان يان له‌سه‌ر لوتيان ئيللا به‌ هۆى دروێنه‌ى تاوانه‌كانى زمانيانه‌وه‌ نه‌بێت .

سوود:

1-هەروەک لەم فەرمودەیە دەردەکەوێ هەر یەکێک خوا بپەرستێ و هاوبەشى بۆپەیدا نەکات و نوێژ بکات و زەکات بدات و مانگى رەمەزان بەرۆژوو بێت و حەجى ماڵى خوا بکات ئەوە دەچێتە بەهەشت و دوور دەخرێتەوە لەئاگرى دۆزەخ کەواتە تۆش زۆر زۆر گرنگى بەم پێنج شتە بدە هەوڵ بدە بە جوانى و بەرێک و پێکى ئەنجامیان بدەى.

2-( والصدقة تطفئ الخطيئة كما يطفئ الماء النار)   پێم خۆشە لێرە ئەم فەرمودەیە بهێنمەوە بۆ ئەوەى بزانى کە ماڵ بەخشین چەند خێرى گەورەیە :

عن أبي هريرة – رضي الله عنه – أن رسول الله (ﷺ)قال: {من تصدق بعدل تمرة من كسب طيب – ولا يصعد إلى الله إلا الطيب – فإن الله يتقبلها بيمينه ثم يربيها لصاحبها، كما يربي أحدكم فلوه حتى تكون مثل الجبل } رواه البخاري.

واتە: هەریەکێک هێندەى دەنکە خورمایە لەمالێکى حەلاڵ بکاتە خێرو وە خودا حەلاڵ نەبێت وەرى ناگرێت , ئەوە بێ گومان خوا بە دەستى راستى وەرى دەگرێ پاشان بۆ خاوەنەکەى گەشەى پێ دەکات وەک چۆن یەکێکتان جوانووەکەى یانى (بەچکە ئەسپ) گەشەى پێ دەکات وەک چۆن یەکێکتان جوانووەکەى بەخێو دەکات هەتا ئەوەندەى چیایەکى لێ دێت.

جا با موسڵمان هەوڵ بدات هیچ رۆژێک بەسەر ژیانیدا تێنەپەرنەبێت خێرى تیادابکات ئەگەر بەسەڵکە پیازێکش بێت , وەبشزانى ئەو پارەو ماڵەى لەکەس و کارەکەت سەرفى دەکەى بەمەرجێ نیەتت پێى خوا بێت بۆت بە خێر دەنووسێ.

وەهەوڵ بدە هەر چیەک دەبەخشیەوە لەماڵەکەت ئەگەر پەرداغێک ئاو بێت یا پیاڵە چایەک بێت نیەتى خێرى لێ بێنە بۆت بەخێر دەنووسرێ.

3-( وصلاة الرجل في جوف الليل) شەو نوێژ کاتەکەى دەست پێ دەکات لەدواى نوێژى عیشاء تابانگى بەیانى پێغەمبەر(ﷺ) نە لەرەمەزان و نە لەغەیرى رەمەزان لە / 11 / رکاعەت زیاترى نەکردووە , دەتوانى لەپێش نوستن بیکەى وە دەتوانى لەدواى نوستنیش بیکەى کە ئەمەیان خێرترە , ئەم نوێژە پێک دێت بەوەى ئەگەر بەتەنها یەک رکات نوێژى ویتریش بکەى زۆر هەوڵ بدە کە بەشت لەکردنى ئەم سونەتەدا هەبێت.

4-(رأس الامر الاسلام) لەگێرانەوەى ئیمامى ئەحمەد هاتووە لە موعاز لە پێغەمبەر (ﷺ) کە فەرموویەتى (إن رأس هذا الأمر أن لا اله الا الله وحدە لا شریک لە وأن محمد عبدە ورسوله) واتە لەبرى (الاسلام) شایەتمانى فەرمووە.

5-(يا أيها الذين آمنوا هل أدلكم على تجارة تنجيكم من عذاب أليم {} تؤمنون بالله ورسوله وتجاهدون في سبيل الله بأموالكم وأنفسكم ذلكم خير لكم إن كنتم تعلمون{} يغفر لكم ذنوبكم ويدخلكم جنات تجري من تحتها الأنهار ومساكن طيبة في جنات عدن ذلك الفوز العظيم وأخرى تحبونها نصر من الله وفتح قريب وبشر المؤمنين) الصف 10-12

واتە:  ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، ده‌ستنیشانی بازرگانیه‌کتان بۆ بکه‌م، که له سزایه‌کی به ئێش ڕزگارتان بکات؟!

سه‌ره‌تا باوه‌ڕهێنانتانه به خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی، ئینجا هه‌وڵ و تێکۆشانتانه له‌ڕێگه‌ی خوادا به به‌خشینی ماڵ و سامانتان، وه به‌خشینی خۆتان (واته‌: ماندووکردنی جه‌سته و بیروهۆشتان، تا به‌خت کردنیان له‌پێناوی خوادا) بێگومان ئه‌و کاره‌تان چاکتر و به‌فڕتره بۆتان ئه‌گه‌ر بزانن و تێبگه‌ن.

( 12 )   ئه‌وسا خوا له گوناهو هه‌ڵه‌کانتان خۆش ده‌بێت و ده‌تانخاته باخه‌کانی به‌هه‌شته‌وه له چه‌نده‌ها ڕوبار به‌ژێر دره‌خته‌کانیدا تێ ده‌په‌ڕێت و جاریه‌، هه‌روه‌ها کۆشک و ته‌لاری خۆش و ڕازاوه و پاك و خاوێن له باخه‌کانی به‌هه‌شتی عه‌دندا، به‌ڕاستی ئا ئه‌وه‌یه سه‌رکه‌وتن و سه‌رفرازی و ده‌ستکه‌وتی گه‌وره و بێسنوور.

6-(کف علیک هذا)زمان  نیعمەتێکى گەورەی خواییە ئینسان دەتوانێ بە هۆیەوە خێرى زۆر پێ کۆبکاتە دەشتوانى ماڵى خۆى بەزمانى کاول بکات .

عن ابي هريرة(رضي الله عنه) أنه سمع النبي (ﷺ) يقول: إن العبد ليتكلم بالكلمة ما يتبين فيها, يزل بها في النار أبعد ما بين المشرق والمغرب . رواه البخاري.
واتە: بێگومان جارى واهەیە بەندەیەک قسەیەک دەکات بیرى لێ ناکاتەوە ئایا خێرە شەڕە بەهۆى کردنى ئەم قسەیە دەخزێتە ناو ئاگر دوورتر لە نێوانى رۆژهەڵات و رۆژئاوا.

جا موسڵمان زۆر گرنگە مەرحەلەى زۆرى بڕیوە ئەگەر بگات ئەم ئاستەى کە زمانى تەنها لەخێر بە کاربێنێ و بیپارێزێ لەخراپەو قسەى بێ سوود.

عن أبي هريرة رضي الله عنه عن رسول الله (ﷺ)قال :من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليقل خيرا أو ليصمت. رواه البخارى

واتە: هەریەکێک باوەڕى بەخواو بەرۆژى دوایی هەیە با قسەى خێر بکات یا بێ دەنگ بێت.

پێشنیارکراو

چل فەرموودە/ الاربعين النووية/ فەرموودەى سێهەم.

الحديث الثالث: عن أبي عبد الرحمن عبد الله بن عمر بن الخطاب رضي الله عنهما …