فەرماندان بە هەمیشە لەگەڵ بوون و پەیوەستبوون بەسووننەت و کۆمەڵی موسڵمانانەوە:
عن ابن عمر بن الخطاب(رضي الله عنهما)خطب بالجابيه، فقال :
قام فينا رسول الله(صلي الله عليه وسلم)فقال:
(( من اراد منكم بحبوحة الجنة فليلزم الجماعة ، فان الشيطان مع الواحد ، وهو من الاثنين ابعد)).
واتە: لە عبدالله ى كورى عمر (رضي الله عنهما) ەوە فەرمویەتی (عمر)ی کوڕی(خطاب)(رضى الله عنه) لە (الجابیە) وتارێکی خوێندەوەو فەرموی پیغەمبەری خوا(صلى الله عليه وسلم)لەنێوانماندا هەستاو، فەرمووی:((هەرکەسێکی ئێوە ئەگەر ناوەراستی بەهەشتی ویست، با هەمیشە لەگەڵ کۆمەڵەی موسوڵماناندا بێت، چونکە شەیتان لەگەڵ تاک دایە وە لەدوانیشەوە زۆر دوورە )).
وعن ابن مسعود قال: خط رسول الله(صلى الله عليه وسلم)خطا بيده، ثم قال:((هذا سبيل الله مستقيما)).
قال : ثم خط عن يميينه و شماله، ثم قال: ((هذه السبل ليس منها سبيل الا عليه شيطان يدعوا اليه))
ثم قرا: {وأن هذا صراطى مستقيما فتبيعوا ولا تتبيعوا السبل}(الانعام:۱۵۳).
واتە: لە (ابن مسعود)ەوە فەرمویەتی: پێغەمبەری خوا صلي الله عليه وسلم بە بەدەستێکی هێڵێکی کێشاو، پاشان فەرمووی: ((ئەمە رێگای راستی خوایە)).
(ابن مسعود) فەرمووی: پاشان بەلای راست و بەلای چەپی هێڵە راستەکەدا چەند هێڵێکی کێشاو، فەرمووی: ((هیچ رێچکەیەکی ئەم رێچکانە نییە مەگەر شەیتانێکی بە سەرەوەیەو بانگەشەی بۆ دەکات)).
پاشان ئەم ئایەتەی خوێندەوە : {و ان هذا صراطي مستقيما} واتە(فەرمانی داوە کە بێگومان ئەوە رێگای راستی منە کە راست و دروستە{فاتبیعوە} کەواتە شوێنی بکەون {ولا تتبيعوا السبل} وەشوێنی رێچکە کانی تر مەکەون).
و عن ابن عمرو قال: قال رسول الله صلي الله عليه وسلم:((ليأتين على امتي كما أتى على بني اسرائيل،حذو النعل بالنعل، حتي ان كان منهم من اتى امه علانيه” لكان في امتي من يصنع ذلك، و ان بني اسرائيل تفرقت على ثنتين وسبعين ملة ، و تفرقت امتي على ثلاث وسبعين ملة” كلهم في النار” الا ملة واحدة))
قالوا: من هي يا رسول الله ؟
قال:((ما انا عليه واصحابي)).
واتە: لە (ابن مسعود)ەوە فەرموویەتی: پێغەمبەری خوا (صلي الله عليه وسلم) فەرموی: ((دڵنیابن بەسەر ئومەتەکەی منیشدا دێت وەکو چۆن بە سەر (بەنی ئسرائیل) دا هات، هەمبەری نەعل بە نەعل، تا ئەو ئاستەی ئەگەر کەسێکیان هەبێت بە ئاشکرا لەگەڵ دایکیدا جووت بوبێ، ئەوا لە ئومەتەکەی منیشدا کەسانێک دەبن ئەو کارە دەکەن، وە(بنو اسرائیل) بەسەر حەفتاو دوو دەستەبەرەدا جیابوونەوە، ئومەتەکەشم بە سەر حەفتاو سێ دەستەبەرەدا جیادەبێتەوە، هەموویان لە ئاگردان جگە لە یەک دەستەبەرەی)).
فەرموویان: ئەوە کێ یە ئەی پێغەمبەری خوا ؟
ئەویش فەرمووی:((ئەوەی منو هاوەڵانی منی لەسەرە)).
وروى ابوداو في((سننه)). من حديث معاوية بن ابي سفيان” انه قام، فقال: الا ان
رسول الله(صلي الله عليه وسلم) قام فينا،فقال:((الا ان من قبلكم من اهل الكتاب افترقوا على ثنتين وسبعين ملة،و ان هذه الملة ستفترق على ثلاث وسبعين: ثنتان وسبعون في النار، وواحدة في الجنة ، وهي الجماعة، وانه سيخرج من امتي اقوام تجاري بهم تلك الاهواء كما يتجاري الكلب بصحابه)).
واتە: پێشەوا (ابوداود)لە((سنن))ەکەیدا دەگێرێتەوە کە (معاویە)ی کوری(ابی سوفیان)، هەستاو ، فەرمووی: ئاگاداربن کە پێغەمبەری خوا (صلي الله عليه وسلم) لەنێوانماندا هەستاو، فەرمووی:
((ئاگاداربن ئەوانەی پێشتان لەئەهلی کیتاب بەسەر حەفتاوودوو رێبازی ئاینیداو جیابوونەوە،ئەم ئومەتەش بەسەر حەفتاو سێ دا جیادەبێتەوە: حەفتاو دوویان لە ئاگردان، یەکێکیشیان لەبەهەشتدایە، کە کۆمەڵی موسوڵمانانە، لە ئومەتەکەشمدا قەومانێک پەیدادەبن هواو ئارەزوو بە نێو جەستەیانەوە دەچێ وەکو چۆن نەخۆشی هاریی سەگ بەنێو جەستەی کەسی نخۆشبووە دەچێ.
وعن عبدالله قال: الاقتصاد في السنة خير من الاجتهاد في البدعة.
واتە: لە (عبداللە)ەوە فەرمویەتی: خۆبەستنەوە تەنها کردارکردن بە سوننەت زۆر چاکترە لە کۆشش و تەقەلاکردن لە داهێنراودا.
وعن ابي بن كعب قال: عليكم بالسبيل والسنة، فانه ليس من عبد على سبيل و سنة خير ذكر الرحمان، ففاضت عيناه من خشية الله، فتمسه النار، وان اقتصادا في سبيل و سنة خير من اجتهاد في خلاف.
واتە: لە (ئوبەی کوری کعب)ەوە فەرمویەتی : لە سەر رێگای راست و سوننەتی پێغەمبەری خوا بن (صلى الله علي وسلم)، چونکە هەر بەندەیەک لەسەر رێگای راست و سوننەتی پێغەمبەری خوا بێت (صلى الله علي وسلم) و یادی (الرحمان) بکاتەوە، لە ترسی خوای گەورەدا چاوەکانی فرمێسک برێژێت، ئەوا ئاگری بەرناکەوێت، وە خۆبەستنەوەو تەنها کردار کردن بەرێگای راست و سوننەت زۆر خێردارترە لەکۆشش و تەقەلاکردن لە رێگا گەلێکی دیکەی پێچەوانەی راست و سوننەت.
وعن عاصم عن ابي العالية قال: عليكم بالامر الاول الذي كانوا عليه قبل ان يفترقوا قال عاصم:فحدثت به الحسن، فقال: قد نصحك و صدقك.
واتە: لە (عاصم) ەوە لە (ابی العالیة)ەوە فەرموویەتی: لەسەر کارە رێگای راستی یەکەمبن، کەپێشینان لەسەری بوون، پێش جیا بوونەوەیان.
(عاصم) فەرمووی:ئەوەم بۆ (الحسن) گێرایەوە، ئەویش فەرمووی: سوێند بەخوا ئامۆژگاری کردویت و راستیشی لەگەڵدا کردوی.
وعن سفيان قال: یا یوسف! اذا بلغك عن رجل بالمشرق انه صاحب سنة” فابعث اليه بالسلام، واذا بلغك عن اخر بالمغرب انه صاحب سنة” فابعث اليه بالسلام، فقد قل اهل السنة والجماعة.
واتە: لە (سفیان)ەوە فەرمووی: ئەی یوسف! ئەگەر هەواڵی پیاوێکت لە رۆژهەڵات پێگەیشت کە شوێنکەوتووی سوننەتە، ئەوا سڵاوی بۆبنێرە، وەئەگەر پیاوێکیشت لە رۆژ ئاوا پێگەشت کە شوێنکەوتووی سوننەتە،ئەوا سڵاوی بۆ بنێرە، چونکە خەڵکانی شوێنکەوتووی سوننەت و کۆمەڵی موسڵانان کەم بونەتەوە.
وعن ايوب قال: ان من سعادة الحدث و الاعجمي ان يوفقهما الله تعالى لعالم من اهل السنة.
واتە: لە (ایوب)ەوە فەرموویەتی: ئەوپەری کامەرانییە بۆ لاو وکەسانی ئەعجەمی کە خوای تعالی رێنمونیان بکات بۆ زانایەک لە شوێنکەوتوانی سوننەت.
وعن سفيان الثوري قال:استوصوا باهل السنة خيرا، فانهم غرباء.
واتە: یەکتری راسپێرن بە ئاگالێبوون و چاودێریکردنی چاک بە خەڵکانی شوێنکەوتووی سوننەت، چونکە بێگانەن.
وعن يونس بن عبدالاعلى قال: سمعت الشافعي يقول: اذا رأيت رجلا من اصحاب الحديث” فكاني رأيت رجلا من اصحاب النبي(صلى الله عليه وسلم).
واتە:لە (یونس)ی کوری(عبدالاعلی)ەوە فەرموویەتی: گوێبیستی ئیمامی (الشافعی) بووم دەیفەرموو: ئەگەر پیاوێک لە پیاوانی فەرموودە ناس ببینم وەکو ئەوەیە پیاوێک لە هاوەڵانی پێغەمبەری خوام (صلى الله عليه وسلم) بینیبێت.
وعن الجنید قال: الطرق كلها مسدودة على الخلق” الا من اقتفى اثر الرسول(صلى الله عليه وسلم)، واتبع سنته،ولزم طريقته، فان طرق الخيرات كلها مفتوحة عليه” كما قال الله عزوجل:{لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة }(الممتحنة:٦).
واتە: لە (الجنید)ەوە دەڵێت: هەموو رێگاکان بەرامبەر بەخەڵک داخراون، جگە لەو کەسانەی شوێنکەوتووی پێغەمبەری خوان(صلى الله عليه وسلم)، و شوێنی سوننەتەکانی دەکەون ، و هەمیشە لەسەر رێگا راستەکەی دەبن، چونکە هەموو رێگە خێردارەکانی بەسەردا کراوەتەوە، وەکو ئەوەی خوای تعالی فەرمویەتی:{لقد كان لكم في رسول الله } سوێند بەخوا بەراستی لە پێغەمبەری خودا(صلى الله عليه وسلم) بۆ ئێوە هەیە:{ اسوة حسنة } سەرمەشقی و پێشەوایتی چاک.
