تاوان (الشرک) هاوەڵ بریاردان بۆخودا گەورەترین تاوانە.

ئەم تاوانە دەبێتە دووبەش:-

یەکەم:- شەریک دانان بۆخودا :- گەورەترین تاوانە کەسێک پێى وابێت خودا لەبەرێوەبردنى کارەکانى شەریک و هاوەڵى هەیە وە بەبێ ئەو هیچى پیناکرێت.

بۆیە خودا لەئاست ئەمانە دەفەرموێت (إن الله لا يغفر أن يشرك به ويغفر ما دون ذلك لمن يشاء ومن يشرك بالله فقد افترى إثما عظيما) النساء/48.

واتە:به‌ڕاستی خوا لەوکەسە خۆش نابێت ئه‌گه‌ر هاوه‌ڵی بۆ بڕیار بدرێت، بێجگه له‌وه له هه‌ر گوناهێکی تر بیه‌وێت خۆش ده‌بێت، بۆ ئه‌و که‌سه‌ی که ده‌یه‌وێت، جا ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵ و شه‌ریک بۆ خوا بڕیار بدات، ئه‌وه ئیتر به‌ڕاستی تاوانێکی گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه‌.

وە دەفەرموێت (وإذ قال لقمان لابنه وهو يعظه يا بني لا تشرك بالله إن الشرك لظلم عظيم) لقمان/13.

واتە:جا لوقمان به کوڕه‌که‌ی خۆی وت له کاتێکدا که ئامۆژگاری ده‌کرد: کوڕه شیرینه‌که‌م; نه‌که‌یت شتێک یان که‌سێک به هاوتاو هاوبه‌شی خوا بڕیار بده‌یت، چونکه به‌ڕاستی هاوتاو هاوبه‌ش بڕیاردان سته‌مێکی زۆر گه‌وره و ناڕه‌وایه‌.

پێغەمبەر (صلى الله علیه وسلم) دەفەرموێت (عن أبي بكرة رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم { ألا أنبئكم بأكبر الكبائر ؟ – ثلاثا – قلنا : بلى يا رسول الله ، قال : الإشراك بالله ، وعقوق الوالدين وكان متكئا فجلس ،  وقال : ألا وقول الزور ، وشهادة الزور ، فما زال يكررها حتى قلنا : ليته سكت}) متفق علیه.

واتە:پێتان بڵێم گەورەترین تاوان چیە سێ جار ئەمەى ووتەوە , وتمان فەرموو  ئەى پێغەمبەرى خودا , فەرمووى (شەریک بڕیاردان بۆخودا) وە پێشیل کردنى مافى دایک وباوک , دواتر دانیشت و ووتى قسەى درۆ و(شاهیدى دانى بەدرۆ) بەردەوام ئەمەى دوبارەکردەوە , وتمان خۆزگە بێدەنگ دەبوو.

(عن أبي هريرة – رضي الله عنه – أن رسول الله – صلى الله عليه وسلم – قال: ((اجتنبوا السبع الموبقات))، قالوا: يا رسول الله، وما هن؟ قال: ((الشرك بالله، والسحر، وقتل النفس التي حرم الله إلا بالحق، وأكل الربا، وأكل مال اليتيم، والتولي يوم الزحف، وقذف المحصنات المؤمنات الغافلات))؛ متفق عليه.

واتە: (خۆتان بەدوور بگرن لە 7 حەوت لەناوبەرەکان , پێمان ووت ئەمانە چین؟ فەرمووى {شەریک بریاردان بۆخودا , جادوو , کوشتنى نەفسێ بەبێ هۆ , خواردنى سوو , خواردنى ماڵى یەتیم , راکردن لەبەرى جەنگ بەرامبەر کافران , بوختان کردن بۆ ئافەرتى داوێن پاک}).

دووەم:- پێغەمبەر (صلى الله علیه وسلم) دەفەرموێت:

“إياكم والشرك الأصغر ”
قالوا : يا رسول الله وما الشرك الأصغر ؟
قال : ” الرياء ، يقول الله تعالى يوم يجازى العباد بأعمالهم : أذهبوا إلى الذين كنتم تراءونهم بأعمالكم في الدنيا فنظروا هل تجدون عندهم جزاء ” . رواه احمد

واتە: پێغەمبەر (صلى الله علیه وسلم) دەفەرموێت : ئاگادارى شیرکى بچوک بن : وتیان ئەى پێغەمبەرى خودا شیرکى بچوک چیە؟

فەرمووى ریایە (روپما)یە , خودا (جل جلاله) لەرۆژى پاداشت بەو کەسانە دەفەرموێت کە ریایان کردوە لە کردەوەکانیان بڕۆن پاداشتان لەو کەسانە وەرگرنەوە کە لەبەر خاترى ئەوە ئەوکردەوەتان کردوە کە بتان بینن , ئایا بەراست ئەوان پاداشتان دەدەنەوە؟

تێبینى: ئەم جۆرە شیرکە خاوەنەکەى لە ئیسلام ناباتەدەرەوە .

وەلەفەرمودەیەکى تردا هاتوە :

عن أبي هريرة مرفوعاً : ( …. من عمل عملا أشرك معي غيري تركته وشركه ) . رواه مسلم .

واتە: هەرکەسێک کردەوەیەک بکات و لەکردەوەکەى نیەتى وابێت کە کەسێکى تر هەیە لەگەڵ من پاداشت وسزاى بەدەستە بۆ کردەوەکەى ئەوە شیرکى ئەنجامى داوە , بۆیە بۆهەر کردەوەیەک لە چاک و خراپ سزاو پاداشت لاى خودایە .

وەلەم فەرمودەیە دا هاتوە :

عن جندب ، قال : قال النبي – صلى الله عليه وسلم : ” من سمع سمع الله به ، ومن يرائي يرائي الله به ” . متفق عليه .

واتە: هەرکەسێک کردەوەیەک بکات بۆ ئەوەى خەڵک گوێی لێبت وببیستێ کە فلانە کەسە بەراستى کردەوەى باش دەکات ئەوا خودا لە رۆژى دواى لەبەردەم هەموو خەڵکى کردەوەکەى پوچەڵ دەکات بۆ ئەوەى ببیستن کەکردەوەکە ریایە و وەهەرکەسێک کردەوەیەک بکات بۆ ئەوەى خەلکى ببینێت کە ئەم کردەوەیە دەکات نیەتى تەنها بۆ بینینى خەڵکەکەبووە نەوەک نیەتى خالص بۆ خودابێت ئەوا لەرۆژى قیامەت خودا لەبەرچاوى هەموو خەلکى کردەوەکەى پوچەڵ دەکاتەوە بۆ ئەوەى بزانن کە کردەوەکە ریاء بوە.

” رب صائم ليس له من صيامه إلا الجوع ، ورب قائم ليس له من قيامه إلا السهر ”

قال تعالى {وقدمنا إلى ما عملوا من عمل فجعلناه هباء منثورا} الفرقان /23.

واتە:کاتێک هاتین و ته‌ماشای ئه‌وه‌مان کرد که کردوویانه (هه‌مووی تاوان بوو) به‌ربامانداو کردمانه ته‌پوتۆزێکی په‌رش و بڵاو.

قال الفضيل بن عياض – رحمه الله – كما في شعب الأيمان: ترك العمل من أجل الناس رياء، والعمل من أجل الناس شرك، والإخلاص أن يعافيك الله منهما.

واتە: وازهێنان لەکارێک لەبەر خاترى خەڵکى ریایە , وە کردنى کردەوەیەک لەبەرخاترى خەڵکى شیرکە .

نمونە : ئەگەر کەسێک وازى لە کردەوەیەکى خراپ هێنا بۆ ئەوەى باسى بکە کە چەندە ئازایە و خۆراگرە کە وازى لەم کردەوە هێنا ئەوە پاداشتى نیە لەلایەن خودا چونکە بۆ ئەوەى بوە کە باس بکرێت کە چەندە ئازایە وە کردنى کردوەى باشیش بەهەمان شێوە شیرکە ئەگەر لەبەر خاترى خەڵکى بکەیت .

عن أبي هريرة (رضي الله عنه) قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول:

إن أول الناس يقضى يوم القيامة عليه رجل استشهد فأتي به فعرفه نعمه فعرفها، قال فما عملت فيها؟

قال: قاتلت فيك حتى استشهدت، قال كذبت، ولكنك قاتلت لأن يقال هو جريء، فقد قيل

ثم أمر به فسحب على وجهه حتى ألقي في النار

ورجل تعلم العلم وعلمه وقرأ القرآن فأتي به فعرفه نعمه فعرفها، قال فما عملت فيها؟

قال: تعلمت العلم وعلمته وقرأت فيك القرآن، قال كذبت، ولكنك تعلمت ليقال عالم وقرأت القرآن ليقال هو قارئ، فقد قيل ثم أمر به فسحب على وجهه حتى ألقي في النار

ورجل وسع الله عليه وأعطاه من أصناف المال فأتي به فعرفه نعمه فعرفها، قال فما عملت فيها؟

قال: ما تركت من سبيل تحب أن ينفق فيها إلا أنفقت فيها لك، قال كذبت، ولكنك فعلت ليقال هو جواد، فقد قيل ثم أمر به فسُحبَ على وجهه ثم ألقي في النار ) رواه مسلم.

خودایە پەنات پێدەگرم لە شیرکى گەورەو بچوک.