قەبزى کێشەیەکى دەزگاى هەرسە بۆ زۆرێک لە خەڵکى بەتایبەت دانیشتوانى شارەکان , بەکەسێک دەگوترێ قەبزى کەلە هەفتەیەکدا کەمتر لە سێ جار پاشەڕۆ فڕێ بدات , وە پیسایەکەشى رەق بووبێت بەڵام زۆربەى زۆرى بارەکانى قەبزى کاتین و خۆى چاک دەبێت یان بەهۆى خواردنى سەوزە و میوە و وەرزشکردن و کەم کردنەوەى خواردنى سورەوەکراو و گۆشت و هتد… باش دەبێت .
هەرچەندە قەبزى بارێکى بێزارکەرە بەڵام کەمتر وادەبێ کێشەى گەورە و نەخۆشى لێ بکەوێتەوە مەگەر زۆر دریژ خایەن بێت هەرچەندە هەندێ جار قەبزى بەهۆى نەخۆشى ترەوە دروست دەبێت بۆیە سەردانى پزیشک بکرێ باشە بەتایبەت کە ئەم نیشانانەى هەبوو :
1- ئازارێکى زۆرى سک.
2- خوێن بینین.
3- ئەگەر بەوەرزش وگۆرینى خواردن چاک نەبوو.
4- قەبزیەکەى بوو بەسک چوون.
5- ئازارى کۆمى لەگەڵدابوو.
6- کێشى کەسەکە بەبێ هۆ دابەزى.
هۆکارەکانى دروست بوونى قەبزى:
1- کەم خواردنى شلەمەنى و کەم خواردنەوەى ئاو وشەربەتى میوەکان.
2- کەم خواردنى خۆراکى دەوڵەمەند بەڕیشاڵ و فایبەرى وەکو سەوزەو میوە.
3- ڕاگرتنى پیساى کردن.
4- کەمى جوڵەو دانیشتنى بەردەوام.
5- نەخۆشى هەڵچوى ڕیخۆڵە ئەستورە.
6- هەندێ کێشەى دەرونى و نەخۆشى وەک جەلتەى دەماغ و شەکرە و ڕژێنى سپەرى , نەخۆشى پارکینسۆن.
7- هەندێ جۆرى دەرمان.
8- شەق بوون یان برین لەدەرچەى کۆم.
9- بەرکەوتنى بڕبڕەى پشت.
10- هەندێ جار قەبزى بەهۆى نەخۆشیەکى ترسناک بەڵام بەدەگمەن.
11- دەکرێ نیشانەى نا هاوسەنگى بێ لەهۆرمۆن.
خۆپاراستن و ڕێگرى لەقەبز بوون:
1- خواردنى خۆراکى دەوڵەمەند لەڕیشاڵ وەک سەوزەو میوە و دانەوێڵە بەتایبەت گەنم بەتوێکلەوە.
2- شلەمەنى زۆر بخورێتەوە بەتایبەت شەربەتى میوە وەرزیەکان نەک ئامادەکراوى کارگەکان.
3- وەرزش و جولەى زۆر.
4- دوانەخستنى چونە سەرئاو .
هەروەها دەبێ بزانیت کەوا دەرمانى دژە قەبزى نابێ زۆر بە بەردەوامى بخورێت چونکە دەبێتە هۆى تەمبەڵى گەدەو ریخۆڵەکان وە دەبێ هەوڵبدرێ بەپارێز خۆى لێ بپیارێزێ .
بۆئەوانەى توشى وشکى ڕیخۆڵەکان و قەبزى دەبن ئەوانە بەسودن و چارەسەرن :
سیر | سلق | سێو لەخورینى |
کدوو | هەنجیر | ترێ سپى |
سندى | ڕەشکە | زەیتى زەیتون |
کاهوو | سپیناغ | زەیتى گولەبەرۆژە |
شلێگ | دۆ | ڕێحانەى سەوز |
—–
سود وەرگیراوە لە کتێبى : سروشت و تەندروستى .
کۆکردنەوەو ئامادەکردنى : صالح عبدالله ئەشکەنەیی.